Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

ilə əlaqə qurmaq çətindir, buna görə də Dağıstan MSSR Azərbaycan
Respublikasının tərkibinə verilsin.
Sovet xüsusi xidmət orqanları sərt tədbirlər həyata keçirir.
Onlarla ziyalı və partiya-sovet işçisi həbs edilir, sürgünə göndərilir,
vəzifədən uzaqlaşdırılır.
1929-cu ildə Abusupiyan Akayevin mətbəəsi bağlanılır və
özü də həbs edilərək Perm vilayətindəki Pinug stansiyasında
dəmiryolu çəkilişində işləməyə göndərilir. Oradan da Arxangelsk
vilayətinin Kotlas şəhərinə göndərilən yazıçı-alim ilk
dəfə həbsxanada siyasi aclıq aksiyasını təşkil edən Azərbaycanlı
siyasi məhbusları ilə görüşür. Bu yer daha çox Solovki
kimi tanınır. Rus yazıçısı Soljenitsinin Nobel mükafatına layiq
görülən “QULAQ arxipelaqı” romanı da burada baş verən
hadisələrdən bəhs edir.
A.Akayev orada həbsdə olan Azərbaycan siyasi məhbusları
ilə görüşür və onların mübarizəsini dəstəkləyir. 1931-ci ildə
həbsdə ölən ictimai xadim, şair, naşir, tərcüməcinin həyat yolunun
və yaradıcılığının öyrənilməsinə maraq Sovet hökumətinin
çöküşündən sonra başlayır. Nə yazıq ki, hələ də onun fəaliyyəti
layiqincə qiymətləndirilməmiş, əsərlərinin hamısı çap
olunub araşdırılmamışdır.
Abusupiyan 1929-cu ildə həbs edilməsinə, 1931-ci ildə ölməsinə
baxmayaraq 1937-ci ildə tutulanların müstəntiqə verdikləri
ifadələrdə onun adı da var. SSRİ-ni dağıdaraq Vahid Türk-Tatar
Respublikası yaratmaq istəyənlərdən söz gedəndə Bəkir Çobanzadə
onun rəhbərlik etdiyi gizli təşkilatda Quzey Qafqaz qrupuna
aşağıdakı şəxslərin daxil olduğunun deyir: Alim Paşa-Solqar
(Alimpaşa Salavatovun adı bu şəkildə yazılıb-Ə.Ş.), Abusufyan-
Kumuk, Ədhəm Feyzi, Şövqi Bektora (Babayev Adil, 2003:85).
Ensiklopediyaçı bilgin, şair, bacarıqlı nasir Abusupiyan Akayevin
acı taleyi də qumuq ədəbiyyatına ağır zərbə olmuşdur.
312
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com