Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

naslıq fakültəsində türk-tatar dilindən dərs deməyə başlamışdır
(Literaturadan..., 1979:22).
M.E.Osmanov 1883-cü ildə Peterburqda çap etdirdiyi „Ногайские
и кумыкские тексты (Сборник ногайских и кумыкских
песен, преданий, поговорок, пословиц)“ kitabına Yırçı
Kazakın ona nəzmlə yazdığı məktubunu da daxil etmişdir. Şair
şeir dili ilə həmyerlisini vətənə dönməyə səsləmişdir. Hökumət
qulluğunda olan, hakim dairələrə yaxın sayılan bir şəxsin belə
vətənpərvər şeiri universitetin dərs kitabına salması onun
cəsarətindən və mövzuya ürəkdən bağlılığından xəbər verir.
Bunu ədibin sonrakı fəaliyyəti də təsdiqləyir.
Şair Kazan şəhərində olarkən cədidçilərin - yenilikçilərin
təsiri ilə sadə və aydın dillə xalqı təhsilə çağıran, sosial məsələləri
gündəmə gətirən, alkoqollu içkilərdən uzaq durmağı nəsihət
edən, igidliyi, qəhrəmanlığı öyən şeirlər yazır. „Nəsihət“
adlı kitabını da 1889-cu ildə Kazan şəhərində çap etdirmişdir.
Onun lirik-romantik səpgili “Gülqız”, eləcə də „Şavxalın qalası“
və b. əsərləri klassik Doğu şairlərinin işlətdiyi təşbih və
istiarələrlə zəngindir.
Bolşeviklərin azsaylı xalqlara verdiyi mədəni imtiyazlardan
yararlanan qumuq ziyalıları şairin ölümündən 22 il sonra -
1926-cı ildə Buynakda “Mahammat apendi Osmanovun şeirlər
məcmuəsi” adlı kitabı çap olunmuşdur. (Ahmedov Ahmed,
2004:309). Lakin kitaba şairin şeirlərinin hamısı daxil edilməmişdir.
Sovet ideologiyasına uyğun gəlməyən bir sıra əsərləri
nəşrdən kənarda qalmışdır.
Sovetlər Birliyi çökdükdən sonra yenidən M.E.Osmanovun
həyat və yaradıcılığına, elmi və ictimai fəaliyyətinə diqqət artmışdır.
Yırçı Kazakla M.E.Osmanov çağdaş olduqlarından yaradıcılıqlarında
bir yaxınlıq vardır. İkisi də cəmiyyətdəki nöqsanları,
306
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com