Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

im Bayqulov (Bayqullanı) (1902-1942), Xalimat Bayramukova
(Bayramuklanı) (1917-1996) ilk əsərləri ilə çıxış etmişlər.
1940-cı ildə “Qaraçay” adlı toplu buraxılmışdır.
İkinci Dünya Savaşı və savaşdan sonrakı illərdə qaraçay-malkar
ədəbiyyatında bir durğunluq müşahidə olunsa da, 1941-ci
ildə “Vətən uğrunda irəli! “ şeirlər toplusu çap olunmuşdu. Onlar
Vətənə sürgün illərində yaratdıqları ağı-mahnıları gətirdilər.
Sürgündən sonrakı illərdə İ.Semenovun, İ.Əliyevin, O.Xubiyevin,
A.Söyünçiyevin və başqalarının əvvəllər çap olunmamış
şeirləri “Gözlərimizdən qan damır“ adlı kitabda toplanmışdır.
Sovet irticasına uğramış xalqın yazıçılarının xidməti onda
idi ki, belə ağır vəziyyətdə qələmi yerə qoymamış, poetik dillə
millətin taleyinin salnaməsini yaratmışdılar. Qaraçay-malkar
ədəbiyyatının nümunələri Almatıda və Frunze (Bişkək) şəhərlərində
1956-57-ci illərdə nəşr olunan “Jaşavu buznu bayrağı“
(Yaşam bayrağımız), “Taza cürekden“ (Təmiz ürəkdən), “Qığılcımlar“
adlı toplulara daxil edilmişdir.
3.6. Bədii nəsrin yaranması və formalaşması
1934-cü ildə çap olunan “Atasını cası“ (“Atasının oğulu”) (yazarı
Salix Xoçuyev, 1910-42) və “Maqomet bla karabin” (Maqomet
ilə karabin) (yazarı Axmat Bilimğotov, 1910-60) kitabları
qaraçay-malkar dilində çap olunan ilk nəsr kitablarıdır. Uzun illər
rəhbər partiya-sovet işində çalışmış Xasan Appayev (Appalanı)
(1904-1938) nəsr sahəsində məhsuldar yaradıcılıqla məşğul olmuşdur.
Onun “Qara kübür“ (Qara sandıq) romanının birinci cildi
1935-ci, ikinci cildi 1936-cı ildə çap olunmuş, əsərin üçüncü cildi
isə 1937-ci ildə mətbəədən götürülərək məhv edilmişdir. Xabu
Xatsıyevin (Xatsılanı) (1916-74) “Tamata“, Daut Bayqulovun
(Bayqullanı) (1902-42) “Bekmurzanın caşavu“ (Bekmurzanın
yaşamı) hekayələri, Bert Quetuyevin (Qurtulanı) (1910-2001)
276
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com