Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

gənc şairin “Azadlıq qığılcımı” kitabı 1929-cu ildə, “Şeirlər və
poemalar” kitabı isə 1934-cü ildə çap olunmuşdur.
İstedadlı şair və tərcüməçi, folklordan bacarıqla yararlanaraq
qaraçay poeziyasını zənginləşdirmişdir. O, Oktyabr inqilabını
tərənnüm etmiş, Doğu poeziyasından ruhlanıb epik janrda
xalqının qəhrəmanlıqlarından yazmışdır. Axtarışlarda olan
gənc şair cəmiyyətdə gedən dəyişikliklərin ədəbiyyatda da baş
verməsini istəmiş, yeni janr axtarışlarına təşəbbüs göstərmiş,
Mayakovskinin təsirilə sərbəst şeirlər yazmışdır. A.S.Puşkindən
tərcümələr etmiş, tanınmış osetin dramçısı D.Kusovun
əsərlərini ana dilinə çevirmişdir.
“Oxu!“, “Bay və batrak“,“Safiyat“,“Əfəndi və Ölüm“ poemalarını
yazan şair Sovet hökumətinin tərənnümçüsü kimi tanınsa
da, 1937-ci ildə “xalq düşməni” damğası ilə həbs edilmişdir.
3.2. Anadilli mətbuatın yaranması və ədəbiyyatın inkişafına
təsiri
Qaraçay-malkar yazılı ədəbiyyatının formalaşmasında mətbuatın
rolu olduqca böyükdür. 1922-ci ildə Batalpaşinski (indiki
Çerkessk) şəhərində rusca nəşr olunan “Qorskaya bednota“
(“Dağlı yoxsullar”) qəzetinin bir səhifəsi qaraçaylara ayrılmışdı.
Bu səhifədə ərəb qrafikası ilə qaraçay-malkar dialektində
məqalələrlə yanaşı, şeirlər də çap edilirdi. 1924-cü il oktyabrın
19-da nəşrə başlayan “Tavlu caşav“ (“Dağlı yaşamı”)
qəzeti qaraçay-malkar türkcəsində çıxırdı. Qəzetin adı 1928-ci
ildə dəyişdirilərək “Tavlu carları” (“Dağlı kasıbları”) qoyuldu.
Bu qəzetlərin nəşri qaraçay-malkarlar arasında ana dilində
yazılı ədəbiyyatın təşəkkülünə və inkişafına səbəb oldu.
Mətbuat, mədəni mərkəzlər Sovet hökumətinin əlində olduğundan
təbliğat və basqılar öz işini görürdü. İssa Qarakötov, Azret
Örtenov, Daut Bayqulov (Bayqullanı), Abdulkerim Batçayev
263
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com