Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

Ömər Caşuv ulu Əliyev (Aliylanı) (25.08.1895, Kuban quberniyasının
Kart Curt kəndi - 1938). Elə şəxsiyyətlər var ki,
onlar ədəbi-bədii yaradıcılıqla ardıcıl məşğul olmasalar da ədəbi
mühitin formalaşmasında rolları böyük olmuşdur. Belə
insanlardan biri də Ömər Əliyev olmuşdur.
İlk təhsilini kəndlərində almış, sonra Malkardakı Köndələn
kəndinə gedərək orada oxumuş və yaşamışdır. Təhsilini Qahirədə
davam etdirmək arzusunda olan gənc Bakıya gələrək burada
işləyib pul qazandıqdan sonra istəyini reallaşdırmağa çalışmış,
burada dəmiryolunda və neft mədənlərində fəhlə işləmişdir.
Qahirəyə gedə bilməsə də Dağıstanda, qumuqların yaşadığı
məşhur Yaxsay mədrəsəsində oxumuş, ərəb, fars, türk dillərini,
islam elmlərini dərindən öyrənsə də din xadimi olmaq, bu
sahədə çalışmaq istəməmişdir. Dağıstanın inzibati və mədəni
mərkəzi olan Teymurxanşurada imtahan verərək rəsmi dövlət
məktəblərində müəllim işləmək hüququ verən diplom almışdır.
1915-ci ildə qumuqların yaşadığı Qumtorqala kəndində
müəllimliyə başlamış, 1916-cı ildə Tiflisə gedərkən Azərbaycan
türkcəsində cap olunan qəzet və jurnallara dağlı xalqlar
haqqında məqalələr yazmışdır. Oradan Ufa şəhərinə gedən
Ömər Əliyev Osmaniyə mədrəsəsində ərəb və türk dillərindən
dərs deməyə başlamışdır. Ufadakı müsəlman müəllimləri birliyinin,
sonra Rusiya Müsəlman Müəllimləri Birliyinin sədri,
Kazanda tatar türkcəsində çap olunan “Ukutuvcu”(oxuducumüəllim)
jurnalının baş redaktoru vəzifələrində işləmişdir.
Bolşeviklərin ölkədə yaratdıqları qarışıqlıq, onların xalqlara
azadlıq, xoşbəxtlik gətirəcəkləri haqqındakı şüarları gənc
Öməri də inandırmış, o, 1917-ci ilin dekabrında Kommunist
partiyasına üzv yazılmışdır. Vətəndaş müharibəsində iştirak
etmiş Ö.Əliyevi Stalin 1918-ci ildə rəhbərlik etdiyi Millətlər
Komissarlığında işə götürmüşdür. Komissarlığın işçisi kimi
258
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com