Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

İlahiyyatçı şairin ilk kitabı 1906-cı ildə Teymurxanşurada,
indiki Dağıstan Respublikasının Buynaksk şəhərində çap olunmuşdur.
Kitaba daxil edilmiş “İman-İslam” didaktik poeması
malkar türkcəsində ilk mətbu əsər sayılır.
İti hafizəsi sayəsində xalq arasında geniş yayılan mahnıları,
cırları və dastanları yaddaşında saxlayıb və onların təsiri ilə ilk
şeirlərini yazmağa başlayan Kazim Bekkin oğlu az zamanda
şifahi xalq ədəbiyyatını, aşıq-ozan ənənəsini yazılı ədəbiyyata
gətirən bir ustad kimi tanınmışdır. “Peyğəmbər” poemasını, “İsmayıl
kıssası” və b. əsərlərini yaratmışdır. “İsmayıl kıssası”
əsərində Qurani-Kərimdə özünə yer tapan, islam dinində olduqca
önəm verilən, Allaha insanın qurban kəsilməsinə son verən,
insan qurbanının qoçla əvəz olunması hadisəsi təsvir edilmişdir.
Hacı Kazimin şeirləri bölgədə dillər əzbəri olmuş, bu şeirləri
toylarda, məclislərdə xalq mahnıları kimi oxumuşlar. Xalqının
çoxsaylı təbəqəsinin təhsil almağa imkanı olmadığını görən
Kazim dini mövzuları xalq şeiri ruhunda, sadə və anlaşıqlı dildə
nəzmə çəkmiş, onun yazdığı zikrlər xalq arasında geniş yayılmışdır.
Bu da insanların islam dini ilə yaxından tanışlığına, onun
qaydalarından xəbərdar olmalarına şərait yaratmışdır.
1914-cü ildə Teymurxanşurada “İman-İslam” əsəri yenidən
çap edilmişdir. Şairin 1918-ci ildə yenə Teymurxanşurada çap
etdirdiyi “Soltan-Hamit al Çeqemi” şeiri də xalq arasında yayılmışdır.
Malkarların yaşadığı Çeqem dərəsində üsyan qaldırmış
insanların rəhbəri Soltan Hamit Kalabeyə həsr etdiyi bu şeirin
həcmi böyük olsa da, xalq onu əzbərləməkdən zövq almışdır.
Yaradıcılığı çoxcəhətli olan Kazim Meçiyevin şeirlərində ən
çox insan tərənnüm edilmişdir. “Adımız insandır” şeirində şair
ədəbiyyatda humanizm məsələsi ətrafında gedən mübahisələrə
münasibətini bildirmiş və insanın ən yüksək qiymətə layiq olduğunu
göstərmişdir. “Ovçuların mahnısı”, “Buz cigit” şeir-
253
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com