Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

- Xurzuk vadisində bir şiddətli soyuq yel əsdi,
Candetleni ceti eşigi sannğa boş bolsun,
- Cənnətlərin yeddi qapısı sənə açıq olsun,
Toxçuk ulu cigit tuvğan Acı Murat.
- Toxçuk oğlu, igid doğulan Hacı Murat
(Tavkul U.,1992:732).
Qaraçay-malkarların zorla Osmanlı dövlətinə köçürülməsi
ilə bağlı yaradılmış yırlar xalq arasında “İstampulda getgenleni
yırları” (“İstanbula gedənlərin nəğmələri”) adlanır. Onların birində
deyilir:
İstampulçula İstampulda ketdile,
- İstambulçular İstambula getdilər,
Nunda kalganlaga ne kıyınlıkla cetdile.
- Burda qalanlar nə güçlüklər çəkdilər.
Ol künlede bizge bolur bolqandı,
-O günlərdə bizə olanlar oldu,
Aq betleden qızıl nurle onngandı,
- Ağ üzlərdən qızıl nurlar silindi,
Ol künle mahşarlanı künüdü.
- O günlər məşhərlərin günüydü
(Hayatı B., 1991:210).
Müəllifi bilinən yırlar arasında Qasbot Qoçqarovun və Appa
Canıbekovun yırları daha məşhurdur.
1.2. Milli azadlıq mübarizəsi ədəbiyyatın mövzu qaynağı
kimi
1905-ci ildə Rus-Yapon savaşında Rusiyanın yenilməsi bu
dövlətin çökdüyündən xəbər verirdi. Rusiyanın öndə gedənləri
vəziyyətdən çıxış yolları axtarırdılar. Kimisi konstitusiyalı monarxiya,
kimisi respublika yaratmağa çalışırdı. Sosialistlər isə
sinfi mübarizəni önə çəkərək, ətraflarına daha çox tərəfdar
237
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com