Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

və məşhurlaşmaq üçün rus dilində yazıb-yaratmağa üstünlük
verirdilər. Rusca yazmaq əcnəbi dillərə tərcümə olunmalarında
qapı rolunu da oynamışdır.
1960-cı illər nəsli insanın iç dünyasının bədii dillə təsvirinə
diqqəti artırsa da, Kolumbiya yazıçısı Q.Q.Markesin yazdığı
“Yüz il tənhalıqda” əsəri xalqların tarixinə, ilkin başlanğıca,
miflərə marağını artırmışdır. Uzun illər tarixi mövzulara yalnız
bayları, mirzələri, bir sözlə, hakim sinfi tənqid etmək məqsədilə
müraciət edən yazıçı və şairlər indi keçmişlərinə tamam
başqa gözlə baxmağa başlayıblar.
Askerbiy Söyün ulu Kireyev (1938, Qaraçay Çərkəz Muxtar
Vilayəti). Noqay uşaq ədəbiyyatının inkişafında böyük xidməti
olan yaradıcı ziyalılardandır. Uşaqlar üçün 20-yə yaxın
kitab çap etdirən müəllifin “Küpelek” (Kəpənək), “Biyala” (Piyalə),
Köqerşin” (Göyərçin), “Şenilşek” (Yellənçək), “Karlıqaş”
(Qaranquş), “Tulpar” və b. əsərləri uşaq poeziyasının nümunəvi
əsərləri sayılır.
A.Kireyev bədii yaradıcılığında ümumtürk və onun bir qolu
olan noqay folklorundan səmərəli bəhrələnmişdir. Şairin “Besik
yırı” (Beşik nəğmələri-laylalar), eləcə də tapmacalar əsasında
yazdığı şeirlər noqay uşaqlarının ana dilində söz ehtiyatının
artmasında, nitqinin inkişafında və dünyagörüşünün
formalaşmasında böyük rol oynamışdır.
Onun “İyt, mısık em topqay”(İt, pişik və qarğa), “Maymıl”
(Meymun) və başqa əsərləri noqay mərasim mahnıları aytıslar
üslubunda yazılmışdır. Bir çox şeirlərini isə heyvanların söhbəti
formasında yazmışdır. Buna çöl dovşanı ilə ev dovşanının
söhbətindən bəhs edən “Yolıqıs” (Görüş), qoyunların söhbətindən
bəhs edən “Kaynadılar kazanda” (Qazanda qaynadılar) və
b. əsərlərini nümunə göstərmək olar. Şairin uşaq şeirlərinin bir
çoxu başqa dillərə də çevrilmişdir.
212
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com