Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

dən, özünün də mənə yardımçı olacağından danışa-danışa məni
razılıq verməyə məcbur etdi. Gözlədiyim kimi də oldu. İşinin
çoxluğundan mənə material toplamaqda, yazmaqda heç bir
kömək etməsə də, başımın üstünü kəsib məqalələri vaxtında
yazaraq Taraza-İslam Jemineyə göndərtdirdi.
Ötən illərin təcrübəsi məndə bu qənaət yaradıb ki, Vaqif
Sultanlı bir məqaləni yazdırmaq istəyirsə, ona müqavimət göstərmək
boş yerə özünü yormaqdan başqa bir şey deyil. Dedi,
gərək yazıb verəsən. Onun tapşırdığı iş başa çatandan sonra isə
adamın içində bir rahatlıq yaranır, gördüyün işdən bir məmnunluq
duyursan.
Vaqif Sultanlının sifarişi, təkidi ilə yazılmış məqalələr onu
göstərir ki, sifarişlə yazmaq heç də həmişə qanıqaralıq, əsəbilik
yaratmır. Buna görə də qərara aldım ki, onun sifarişi və tapşırığı
ilə yazdığım məqalələri mövzuya görə toplayıb kitab halında
çap etdirim. Beləliklə, Quzey Qafqaz türklərinin, qaqauzların,
uyğurların ədəbiyyatları haqqında yazdığım məqalələri
bu kitabda topladım.
Qafqazın quzeyini Avropa üçün xalqlar muzeyi adlandırmaq
olar. Çox da böyük olmayan ərazidə 50-yə yaxın xalq
və etnik qrup yaşayır. Bəzi bölgələrdə hətta iki qonşu kəndin
sakinləri bir-birlərini başa düşmürlər. Hər biri öz ləhcəsində,
öz dilində danışır. Yüzillər boyu bu xalqlar və etnik qruplar
arasında ünsiyyət vasitəsi rolunu türk dili oynamışdır.
Rusiya Qafqazı işğal etdikdən sonra var gücü ilə türk dilini
sıxışdırıb onu rus dili ilə əvəz etdi. Rusiya strateqlərinin planı
isə bu xalqların yalnız dilini deyil, özlərini tamam əridərək
ruslaşdırmaq idi. Lakin bunu gerçəkləşdirmək o qədər də asan
olmamışdır.
Hazırda Qafqazın quzeyində toplu halında yaşayan xalqlardan
yeddisi-qaraçay-malkarlar (balkar), noqaylar, qumuqlar,
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
19