Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

(1933-1986), Qavril Qaydarcı (1937-1998), Stepan Kuroğlu
(1940-2011) və b. daxil edilir.
Dionis (Dəniz) Nikolay oğlu Tanasoğlu (07.07.1922, indiki
Moldova Respublikası Qaqauz Yeri MV Çadır rayonunun Kiriyet
kəndi - 23.8.2006, Kişinyovda ölmüş və oradakı Aydınlar məzarlığında
dəfn edilmişdir). Qaqauz şairi və yazıçısı Nikolay Tanasoğlunun
oğludur. İlk yaradıcılığa şeirlə başlasa da, sonralar onun
adı qarşısında nasir, müğənni, bəstəçi, rejissor, aktyor, bilgin,
ictimai-siyasi xadim sözləri yazılmışdır. Zaman və xalqının düşdüyü
vəziyyət onu bu işləri görməyə məcbur etmişdir.
Qaqauz mədəniyyətinin elə sahəsi olmamışdır ki, D.Tanasoğlu
oraya baş vurmasın. Bunun bir səbəbi onun maraq dairəsinin
genişliyi olmuşdursa, başqa bir səbəbi də kadr çatışmazlığı
idi. Ardıcıl olaraq elmi-pedaqoji sahədə çalışan, milli
kadrların yetişməsində böyük əməyi olan şair Azərbaycanla da
sıx bağlı olmuşdur. Buraya bir türkoloji mərkəz kimi baxmış
və qaqauz bilim və sənət adamlarını Azərbaycanla sıx bağlılığa
yönəltmişdir (Şamil Ə., 2006, 4:177).
1957-ci ildə Z.A.Pokrovskaya ilə birlikdə kiril əlifbası əsasında
qaqauz əlifbasını yaratmışdır. İlk qaqauz romanını yazan,
qaqauzların ilk peşəkar rejissoru və dramçısı Dionis Tanasoğlu
olmuşdur.
Kişinyov Pedaqoji İnstitutunun tarix-ədəbiyyat, Leninqrad
Teatr İnstitutunun aktyorluq fakültəsini bitirən Dionis Tanasoğlu
Bakıda filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.
“Çal türküm” (Səslən, nəğməm) və “Adamın işləri”
(1969), “Xoşluk”(Səadət) (1970), “Gənclik türküləri” (1975)
kitablarını nəşr etdirən şair yeni qaqauz ədəbiyyatının inkişafına
güclü təsir göstərmişdir. “Ana dilim” adlı şeirində dilini
şirin bala, salxım çiçəyinin qoxusuna, gözəl səsə bənzədir və
onun qorunmasının vacibliyini belə təsvir edir:
127
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com