Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

meydana gəlir. Hz. Əli oğlunu öldürdüyünü bilib peşman olur.
O gündən bəri həmin yer pir olaraq ziyarət edilir.
Bu əfsanədən bəlli olur ki, adamlar Komrat sözünün mənasını
unutduqlarından onu belə yozmuşlar. Kırımda, Türküstanda,
xüsusən də qaraqalpaqların yaşadığı bölgədə də Komrad
toponimi geniş yayılmışdır. Bu mövzuda özbək və qaraqalpaq
araşdırıcılarının maraqlı məqalələri çap olunmuşdur.
Baş Daşağıl kəndi yaxınlığındakı və bölgədəki xristian abidələri
dağıdıldığından yazılı qaynaqlar, qəbir daşları tapa bilmədik.
Buradakı əski xristian qəbir daşlarında adlar xristian
adları, soyadlar türk adları olsa, qaqauzlarla bağlılıq artardı.
Bölgənin yaşlı sakinləri isə 20-ci yüzilin başlarında Otmannı
kəndində və başqa kəndlərdə yaşayan xristianların qonşu xristian
kəndlərdən fərqli olaraq, türkcə danışdıqlarını xatırlayırlar.
Bölgədə xristian türklərinin yaşadığı haqda qaynaqlarda da
maraqlı bilgilər var. Nə yazıq ki, bunlar geniş araşdırmaya cəlb
edilməmişdir. Əmir Teymurun Qafqaza yürüşündən bəhs edən
bir qaynaqdan parçaları Aydın Məmmədov dilimizə çevirmişdir.
Ərəbcə yazılmış və farscaya çevrilmiş bu qaynağın yazarı
İbn Ərəbşahdır. Aydın Məmmədova görə, Əmir Teymur Şamı
aldıqda özü ilə Səmərqəndə apardığı adamlar arasında yeniyetmə
İbn Ərəbşah da olub və o, Əmir Teymurun ordusu ilə
birlikdə Şəkiyə gəlib. Salnaməsində də gördüyü hadisələri təsvir
edib. Bir neçə qaynağı qarşılaşdıran Aydın Məmmədov
“Əcaibül-məqdur fi nəvaib Timur” əsərindəki Şəkiyə dair naməlum
bəhslər (Gələsən-Görəsən qalasında və ətrafında 1403cü
ildə baş vermiş hadisələr barədə məlumatlar)” məqaləsində
yazır: “Şirvanşah Şeyx İbrahimin dililə yerli əhali gürcü yox,
tatar adlanır. Bu zaman bizim üçün aydınlaşır ki, hekayələrdəki
(İbn Ərəbşahın salnaməsindəki hadisələrin təsviri nəzərdə
tutulur-Ə.Ş.) gürcü sözləri millət yox, hümmət və məzhəb,
108
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com