Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
taşı eritememektedir. Bu özelliklerinden dolayı yapıların<br />
her tarafında kullanılmaktadır. Kubbe ve kubbeye geçiş<br />
elemanlarında rahatlıkla kullanılmaktadır. Dayanıklılık<br />
süresi yüzyıllarcadır. Ahlat Meydanlık Mezarlığındaki<br />
mezarlar 900 yıldan beri sapasağlam ayaktadır. Süslemeye<br />
çok elverişlidir. Taş üzerinde, ahşaba nasıl desen<br />
ve şekil veriliyorsa, Ahlat taşına da aynı şekilde şekil<br />
verilebilmektedir. Hatta Mustafa Ersoy, Ahlat taşının<br />
ağaç doğramaktan daha kolay olduğunu söylemektedir.<br />
Gece ile gündüz ve mevsimler arasında meydana<br />
gelen sıcaklık değişiminden etkilenmektedir. Taşın<br />
bünyesinde nem sorun olduğu zaman, içinde bulunan<br />
tuzlar yüzeye doğru hareketlenmekte ve taş yüzeyinde<br />
beyaz çiçeklenmeler, kabuklaşma ve oyuklar biçiminde<br />
tahribata yol açmaktadır.<br />
Ahlat Taş Ocakları:<br />
Ahlat taşı, Süphan Dağı’nın lavlarının ani şekilde soğuması<br />
sonucu oluştuğundan kalıp kalıptır. Çünkü lavlar<br />
katman katman akmıştır. Kalıpların m3 değişmektedir.<br />
5 m3 ’ten 20-30 m3 ’e kadar değişebilmektedir. Ocaklardaki<br />
taş katmanlarından üstteki silis miktarı bol olan taş<br />
yatakları kullanılmaktadır. Daha sonra gelen taş katmanları<br />
ise kullanılmamaktadır. Çünkü aranan özellikler<br />
bu katmanda bulunmamaktadır. Taş ocaklarında çeşitli<br />
renkteki taşlar bir arada bulunabilmektedir. Siyah taşların<br />
yanında kırmızı ve gri taşlar olabilmektedir Günümüzden<br />
önceki dönemlerde (Selçuklu ve Osmanlı) taş<br />
katmanının yaklaşık 1.00 m ye varan en üst kısımları<br />
kullanılmıştır. Taş ocakları Ahlat’ın kuzeybatı tarafındaki<br />
Güvercinlik, Kuruçay, Karhane, Ortakira, Yassıtepe,<br />
Uzunyol, Kellebulak, Kafir Kalesi, Uludere, Sütey Yaylası,<br />
Değirmençalı mevkilerinde bulunmaktadır. Verimli<br />
taş ocaklarının derinliği 1-10 m. arasında değişmektedir.<br />
Kınalıkoç köyündeki taş bloklarının boyu 20-30<br />
m'yi bulmaktadır. Yukarıda özelliği ve mevkileri verilen<br />
taşlar yüzeyden yaklaşık 0,5-1 m kadar toprak altında<br />
bulunmaktadır. Günümüzde taş, ocağından geleneksel<br />
yöntemler ve mekanik alet kullanılarak çıkarılmaktadır.<br />
Taş Ocağından Çıkan Murç<br />
92<br />
Geleneksel Yöntemlerle Taşın Ocaktan Çıkarılması<br />
Mekanik Araçlarla Taşın Çıkarılması<br />
Ahlat Taşının Sanat Eserlerinde Kullanımı:<br />
Taş ocaklarının ilk olarak ne zaman kullanıldığı bilinmemektedir.<br />
Fakat taş ocaklarındaki araştırmamız sırasında<br />
Urartulardan kalma mezarların bulunması ve Urartuların<br />
taş yontu sanatındaki üstün becerileri göz önünde<br />
tutulduğunda Urartuların da Ahlat taşını kullanmış<br />
olmalılar. Urartulardan Selçuklulara gelinceye kadarki<br />
zaman içinde taş ocaklarının kullanımı ile ilgili bir veriye<br />
rastlanmamaktadır. Ancak Akdamar Kilisesi'nde (915<br />
- 921) aynı taş cinsi kullanılmıştır. Fakat bazı kaynaklarda<br />
kilise taşının Diyarbakır'ın kuzeyindeki Aghzik denilen<br />
yerden getirildiği, bazı kaynaklarda da gölün karşı<br />
tarafındaki kale taşlarının kullanıldığı belirtilmektedir.<br />
Eğer Ahlat taş ocakları bu dönemde faal ise Akdamar<br />
Kilisesi’nin taşlarının Ahlat’tan getirilmiş olması muhtemeldir.<br />
Akdamar Kilisesinde yaptığım inceleme sonucunda<br />
bu kilisede de büyük olasılıkla Ahlat taşı kulla-
Change language