Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
genellikle yapılarda, ‘yüzeyleri düzeltilerek parlatılmış taş’ olarak kullanılıyor<br />
ama özel işlemlerle yüzeyi pürüzlü hale getirilmiş ve parlatılmadan kullanılan<br />
cephe kaplaması ve döşeme uygulamaları da çok yaygın. Doğal taşların bunların<br />
dışındaki kullanım alanları binalarla sınırlı kalmıyor aynı zamanda çevre düzenlemeleri,<br />
yaya yolu ve kaldırımlar da son dönemde kullanım alanlarından…<br />
Dekoratif yapı taşları; kullanım alanlarına göre blok taşlar, çakıl taşlar, kesilmiş<br />
ve işlenmiş taşlar ve doğal yarılmış taşlar olarak gruplara ayrılıyor. Blok taşlar<br />
parke taşı, bordur taşı ve kesme taş olarak yapılarda ve dış mekânlarda<br />
değerlendirirken, çakıl taşları genellikle peyzaj amacıyla kullanılıyor.<br />
“Yapılarda, en çok kullanılan taşlar?” sorusunun cevabı ise hiç kuşkusuz,<br />
kesilmiş ve işlenmiş taşlar… Bu taşlar önce belirli boyutlarda<br />
kesilerek ebatlandırılıyor, sonra tercihe göre honlu, cilali ve<br />
pürüzlü olarak yapıların’ özelliklerinden biri’ haline geliyor.<br />
Teknoloji makinasız olur mu? Doğal taşları kesen ve işleyen<br />
makinaların üretilmesi, artık her türlü doğal taşın yapılarda<br />
kullanılmasını sağlıyor. Granit, siyenit gibi plutonitler, bazalt,<br />
andezit gibi volkanitler… Traverten, tüfit ve kumtaşları gibi sedimanter<br />
kayaçlar doğal taş sektörü kapsamı içinde ise de yalnızca<br />
peyzaj amaçlı kullanılan taşlar olarak kabul ediliyor. Bazı<br />
durumlarda doğal süreksizlikleri boyunca plaka şeklinde ayrılan<br />
gnayslar, şistleşmiş kumtaşları ve arduvazlar gibi metamorfikler de<br />
peyzaj amacıyla yapı taşı olarak kullanılıyor. Peyzaj amacıyla kullanılan<br />
taşlar üretildiği yerlerde basit aletlerle süreksizlik yüzeyleri boyunca ayrılıyor,<br />
serbest hale gelenlerin uygun ebatlı olanları seçiliyor ve ebat ve şekillerine<br />
göre, yapıların temel ve duvarlarında, bahçe ve istinat yapılarında, bordur taşı<br />
üretiminde, yol, kaldırım ve duvar kaplamasında, çatı örtüsünde ve kent mobilyaları<br />
üretiminde kullanılıyor.<br />
Doğal taşların üretiminde çok kesin ayrımlar yok ancak dekorasyonda<br />
kullanılacak taşların özel olarak bu amaç için üretildiği görülüyor. Zaten<br />
endüstri alanında ‘doğal taş’ terimi çok geniş bir aralığa sahip…<br />
Genel bir sınıflandırma yapmak gerekirse ‘doğal taşların bir kısmı yapısal<br />
amaçlarla kullanılırken çok pahalı ve dayanımı az olan taşlar, dekorasyon<br />
amacıyla tercih ediliyor’ denilebilir. Doğal taş ve mermerlerin<br />
yeniden keşfedilmesinde, yüzeylerine yapılan işlemlerin büyük rolü olduğunu<br />
söylemek mümkün. Çünkü bu tip işlenmiş taşlar çağdaş yapı<br />
malzemeleri ile kombine olarak kullanılırken, çok başarılı<br />
sonuçlar doğuruyor.<br />
Artık hayatların tam ortasında duran taşların özelliklerini<br />
bir kez daha hatırlayalım mı?<br />
Kimyasal içermez, doğaldır, dayanıklıdır, binaları<br />
serin tutar, yer yer gösterişlidir, zaman zaman sadeliğin<br />
altını çizer.<br />
Bu niteliklere sahip bir doğa ürününün ‘değerli bir<br />
yapı enstrümanı’ olarak daha uzun süre hayatlarımızda<br />
yer alacağını söylemek yanlış olur mu?<br />
Kaynak:<br />
1- Madencilik, Cilt 42, Sayı 1, Sayfa 3-15, Mart 2003, Vol.42,No. 1, pp. 3-15, March2003- Dekoratif<br />
Doğal Yapı Taşlarının Kullanım Alanları ve Çeşitleri, Mustafa Yavuz Çelik (*)<br />
73<br />
AĞUSTOS 2012
Change language