Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Şekil 5- Taşıyıcı Duvar Miktarı Yeterli Olmadığı İçin a) 2010 Elazığ Depreminde,<br />
b) 2011 Van Depreminde Ağır Hasar Görmüş Yığma Binalar<br />
Kırsal ve kentsel tür yığma binaların deprem sırasındaki<br />
performanslarını belirleyen bir başka parametre de duvar<br />
boşluk oranıdır. Boşluk miktarının fazla olduğu durumlarda,<br />
binanın taşıyıcı duvarları binaya gelen kesme<br />
kuvvetini taşıyamamış, bu durumda bina ya ağır hasar<br />
görmüş ya da yıkılmıştır. Örnek olarak 1995 Dinar depremi<br />
sırasında hasar görmüş olan iki katlı yığma bina<br />
verilebilir (bakınız Şekil 6).<br />
Şekil 6- Zemin Katın Daire İçine Alınmış Cephesinde Çok Fazla Boşluk Bulundu<br />
ğu İçin Yetersiz Dayanıma Sahip Olan ve 1995 Dinar Depreminde Bu Yüz<br />
den Hasar Görmüş Bir Yığma Yapı<br />
Söz konusu bina, kat sayısı az, plan geometrisi düzgün,<br />
malzeme kalitesi yeterli bir yapı olmasına rağmen<br />
zemin katta çok fazla pencere ve kapı boşluğu içerdiği<br />
için depremde ciddi hasar görmüştür. Hasar dış cephe<br />
duvarlarında X-şeklinde kesme çatlakları olarak kendini<br />
göstermektedir. Ayrıca boşlukların birbirine ya da bina<br />
köşesine yakın olduğu ya da düzensiz dağıldığı binalarda<br />
deprem esnasında gerilme birikimlerinin meydana<br />
geldiği zayıf bölgeler oluşmakta ve bu zayıf bölgelerin<br />
göçmesi sebebiyle binalarda ağır hasar meydana<br />
gelmektedir. Depremlerden sonra yapılan gözlemlerin<br />
duvarda yer alan boşluk miktarının ve yerinin deprem<br />
dayanımı açısından ne kadar önemli olduğunu göstermesi,<br />
yönetmeliğe yığma binaların duvar boşlukları ile<br />
ilgili olarak maddeler eklenmesine neden olmuştur.<br />
Ülkemizdeki yığma binalarda deprem hasarlarının oluşmasındaki<br />
bir diğer önemli etken, malzeme dayanımındaki<br />
yetersizliktir. Kırsal tip yapılarda en çok kullanılan<br />
malzemeler kerpiç ve taş, kentsel tip yığma binalarda<br />
ise en çok kullanılan malzemeler beton briket ve delikli<br />
fabrika tuğlasıdır. Kırsal tip yapılarda çok kullanılan kerpiç<br />
malzemesi, ekonomik açıdan uygunluk, ısı ve ses<br />
yalıtımı sağlaması gibi olumlu özelliklere sahiptir. Ancak<br />
daha önce de bahsedildiği gibi birim dayanımının çok<br />
düşük olması, kerpiç ile yapılmış binaların deprem esnasında<br />
kötü performans göstermesine yol açmaktadır.<br />
Kentsel tip yığma yapılarda kullanılan beton briket,<br />
boşluk oranı yüksek tuğla veya yatay delikli fabrika<br />
tuğlası gibi malzemeler, esasında yönetmelik tarafından<br />
taşıyıcı duvar olarak kullanılmasına izin verilmeyen<br />
malzemelerdir, çünkü dayanımları oldukça düşüktür.<br />
Ancak pratikte bu tip düşük dayanımlı malzemelerin<br />
yığma yapıların inşasında sıklıkla kullanılmış olduğu<br />
görülmüştür. Şekil 7’de düşük dayanımlı kerpiç ve taş<br />
yığma yapıların 2010 Elazığ ve 2011 Van depremleri<br />
sırasında nasıl yerle bir olduklarını görmek mümkündür.<br />
69<br />
AĞUSTOS 2012
Change language