Kitâb-ı Mukaddes ve Kur'ân-ı Kerîm'e Göre İlk Günah ve Kadın
Kitâb-ı Mukaddes ve Kur'ân-ı Kerîm'e Göre İlk Günah ve Kadın
Kitâb-ı Mukaddes ve Kur'ân-ı Kerîm'e Göre İlk Günah ve Kadın
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KİTÂB-I MUKADDES VE KUR’ÂN-I KERÎM’E GÖRE İLK GÜNAH VE KADIN Mustafa ŞENTÜRK<br />
Adem’e yedirdiğini <strong>ve</strong> bu sebeple Havva’ya ceza<br />
olarak kendisinden her ay âdet kan<strong>ı</strong> akacağ<strong>ı</strong>, onun<br />
zorlu bir hâmilelik <strong>ve</strong> doğum süreci yaşayacağ<strong>ı</strong> <strong>ve</strong><br />
bu süreçlerde ölüme yaklaşacağ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n söylendiğini<br />
nakleder. 97<br />
Kurtubî’ye (671/1272) göre de yasak mey<strong>ve</strong>yi<br />
ilk yiyen Havva’d<strong>ı</strong>r. Ona göre bu olay, erkeğin<br />
kad<strong>ı</strong>n vas<strong>ı</strong>tas<strong>ı</strong>yla ilk fitneye düşürülmesi olay<strong>ı</strong>d<strong>ı</strong>r. 98<br />
Süyûti de (911/1505) şeytan<strong>ı</strong>n mey<strong>ve</strong>yi<br />
Adem’e götürdüğünü, Adem’in buna yanaşmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>,<br />
bunun üzerine şeytan<strong>ı</strong>n mey<strong>ve</strong>yi Havva’ya götürerek<br />
ona yedirdiğini <strong>ve</strong> sonra Havva’n<strong>ı</strong>n<br />
kendisine bir şey olmad<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> söyleyerek Adem’i<br />
mey<strong>ve</strong>yi yemeye ikna ettiğini anlat<strong>ı</strong>r. 99<br />
Sa’lebî (427/1035) ise şeytan<strong>ı</strong>n yeminler ederek<br />
Adem <strong>ve</strong> Havva’y<strong>ı</strong> kand<strong>ı</strong>rd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>, önce Havva<br />
sonra da Adem olmak üzere yasağ<strong>ı</strong> çiğnediklerini<br />
belirtir; ayr<strong>ı</strong>ca Adem’in akl<strong>ı</strong> baş<strong>ı</strong>nda iken mey<strong>ve</strong>yi<br />
yemediğini, Havva taraf<strong>ı</strong>ndan sarhoş edildikten<br />
sonra yediğini dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla yasağ<strong>ı</strong> bilinçli olarak çiğnemediğini<br />
içeren Saîd İbn Müseyyeb rivâyetine<br />
yer <strong>ve</strong>rir. 100 Sa’lebî ayn<strong>ı</strong> bilgileri Arâisü’l-Mecâlis’in<br />
de de <strong>ve</strong>rdikten sonra, bu günahla ilgili olarak<br />
Havva <strong>ve</strong> kad<strong>ı</strong>n cinsine on beş maddelik bir fatura<br />
ç<strong>ı</strong>kar<strong>ı</strong>r: Hay<strong>ı</strong>z, hâmilelik meşakkati, doğum sanc<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>,<br />
dînî bak<strong>ı</strong>mdan eksik olmak, ak<strong>ı</strong>l bak<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>ndan eksik<br />
olmak, mîrasta erkeğin ald<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> pay<strong>ı</strong>n yar<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> almak,<br />
iddet beklemek, erkeğin hâkimiyeti alt<strong>ı</strong>nda olmak,<br />
talâk/boşanma hakk<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n olmamas<strong>ı</strong>, cihâdtan <strong>ve</strong> sevab<strong>ı</strong>ndan<br />
mahrûm olmak, peygamber olamamak,<br />
devlet başkan<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> hâkim olamamak, yan<strong>ı</strong>nda mahremi<br />
olmadan tek baş<strong>ı</strong>na seyahat edememek, Cuma<br />
namaz<strong>ı</strong> k<strong>ı</strong>lamamak <strong>ve</strong> kendilerine selam <strong>ve</strong>rilmemesi.<br />
101<br />
Havva’y<strong>ı</strong> bir anlamda şeytanla işbirliği yap<strong>ı</strong>p<br />
Adem’i ayartmakla sorumlu tutan tefsîrlerdeki bu<br />
tasvîrlerin, daha önce aktard<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z Tekvin 3/1-24<br />
pasajlar<strong>ı</strong>ndan mülhem olup onlarla örtüştüğünü <strong>ve</strong><br />
bu tasvîrlerde Kur’ân metninden çok Ahd-i Atîk<br />
anlat<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n etkili olduğunu söyleyebiliriz. 102<br />
Bunun da ötesinde Hz. Peygamber’e dayand<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lan<br />
anlat<strong>ı</strong>mlarda, Havva’n<strong>ı</strong>n Adem’e “ihanetinin” kad<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n<br />
kocas<strong>ı</strong>na ihâneti şeklinde kapsam<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n genişletildiğini<br />
103 <strong>ve</strong> ilgili yorumlarda bu ihanetin<br />
şeytanla bir olup Adem’e yasak mey<strong>ve</strong>yi yedirmek<br />
şeklinde aç<strong>ı</strong>kland<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> 104 <strong>ve</strong> böylece ihanetin kad<strong>ı</strong>nla<br />
özdeşleştirildiğini görüyoruz. Müfessirleri bu<br />
yaklaş<strong>ı</strong>ma götüren temel sâikin, “peygamberlerin<br />
masumiyeti/günahs<strong>ı</strong>zl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>” ilkesi gereği, bir peygamber<br />
olarak Adem’i günahla ilişkilendirmemek<br />
kayg<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> olduğunu görüyoruz. Onlar Adem’i temize<br />
ç<strong>ı</strong>karmak için, Adem’in bilinçli olarak yasağ<strong>ı</strong> çiğnemediğini,<br />
zira Havva taraf<strong>ı</strong>ndan içki içirilerek<br />
sarhoş edildiğini ileri sürecek kadar yorum s<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>rlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />
zorlam<strong>ı</strong>şlard<strong>ı</strong>r. 105<br />
Havva <strong>ve</strong> ilk günah meselesi hakk<strong>ı</strong>nda <strong>Kitâb</strong>-<strong>ı</strong><br />
<strong>Mukaddes</strong> ile Kur’ân anlat<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>ndaki bu farka rağmen,<br />
Havva <strong>ve</strong> dolay<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>yla kad<strong>ı</strong>n alg<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong>, İslâm geleneğinde<br />
kad<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> cennetten kovuluşun tek baş<strong>ı</strong>na<br />
sorumlusu saymak şeklinde, Yahûdî-H<strong>ı</strong>ristiyan geleneğine<br />
doğru bir kayma olarak tezâhür etmektedir.<br />
Böylelikle Kur’ân’<strong>ı</strong>n bu konudaki anlat<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong> ile<br />
rivâyetler <strong>ve</strong> müfessirler aras<strong>ı</strong>nda aç<strong>ı</strong>k bir mesafe<br />
oluşmuştur. 106 Bir başka ifadeyle bu konuda yap<strong>ı</strong>lan<br />
tefsîr, Kur’ân’<strong>ı</strong>n anlam<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong> aç<strong>ı</strong>ğa ç<strong>ı</strong>karmaktan<br />
çok, Kur’ân ile muhataplar aras<strong>ı</strong>ndaki mesafeyi de<br />
açm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r.<br />
Oysa Kur’ân’<strong>ı</strong>n yukar<strong>ı</strong>da da aktard<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>m<strong>ı</strong>z ilgili<br />
bölümleri daha yak<strong>ı</strong>ndan incelendiğinde; Bakara <strong>ve</strong><br />
A’râf sûrelerindeki pasajlarda insan türünün iki<br />
cinsinin de eş(it) olarak muhatab al<strong>ı</strong>nd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>, cennete<br />
yerleşme, dilediklerince yaşama <strong>ve</strong> fakat “belli bir<br />
ağaca” yaklaşmamalar<strong>ı</strong> şeklindeki emir <strong>ve</strong> yasaklar<strong>ı</strong>n,<br />
aç<strong>ı</strong>k bir şekilde tesniye/ikili ifade kal<strong>ı</strong>plar<strong>ı</strong>yla<br />
ikisine de yöneltildiği görülmektedir. Yine şeytan<strong>ı</strong>n<br />
ikisine de <strong>ve</strong>s<strong>ve</strong>se <strong>ve</strong>rdiği <strong>ve</strong> daha önce de belirttiğimiz<br />
gerekçelerle her ikisini de kand<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>p<br />
cennetten kovulmalar<strong>ı</strong>na sebep olacak eylemi onlara<br />
yapt<strong>ı</strong>rd<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> anlat<strong>ı</strong>lmaktad<strong>ı</strong>r. Bakara’daki bölümde<br />
Adem’in Rabbine yöneldiği <strong>ve</strong> tevbe ettiği,<br />
Allah’<strong>ı</strong>n onun tevbesini kabul ettiği belirtilir. A’râf<br />
sûresinde ise Adem ile Havva’n<strong>ı</strong>n beraberce Allah’tan<br />
bağ<strong>ı</strong>şlanma diledikleri nakledilir. Bu iki sûreden<br />
farkl<strong>ı</strong> olarak, Tâ-hâ sûresinde ise şeytan<strong>ı</strong>n<br />
önce Adem’e <strong>ve</strong>s<strong>ve</strong>se <strong>ve</strong>rdiği, sonra beraberce ağaçtan<br />
yedikleri, daha sonra da A’râf sûresinde olduğu<br />
gibi “kötü yerlerinin” fark<strong>ı</strong>na vard<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> <strong>ve</strong> cennet<br />
yapraklar<strong>ı</strong>yla örtünmeye çal<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong> anlat<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong>r <strong>ve</strong> en<br />
sonunda aç<strong>ı</strong>kça “Adem Rabbine karş<strong>ı</strong> geldi <strong>ve</strong> yan<strong>ı</strong>ld<strong>ı</strong>”<br />
denilerek olaydan öncelikle Havva değil<br />
Adem sorumlu tutulur. 107<br />
Journal of Islamic Research 2011;22(1) 37
Change language