Satanizm - Diyanet İşleri Başkanlığı

imi ve tam bir parçası haline gelmiştir. Mesela İsa’nın, “Şeytan” terimini,
Tanrı’nın, İsa’nın Haç üzerinde ölümü ile gerçekleştirmeyi planladığı
şeye karşı gelen Petrus için kullanışı, bir engel veya mânia olarak daha
eski bir şeytan anlayışına bir atıfta bulunma olarak değerlendirilmiştir.
271
İlk Hıristiyan yazarları arasında Şeytan’ın şahsiyeti; kötülüğün mahiyeti,
kurtuluşun anlamı ve İsa’nın, insanlığı ezeli günahından kurtarmak
için kendini Haç üzerinde keffaret olarak verme fiilinin amacı ve
faydası tartışmalarında daha geniş bir rol oynamıştır. Bu tür inanç ve tartışmaların
arkasında; binlerce yıl boyunca ve Hıristiyanlığın Roma dünyasında
yerleşmesinden sonra Şeytan’ın, Âdem’in Adn Cenneti’ndeki
günahı yüzünden insanların ruhlarına sahip olma gibi bir hakkı elde ettiği
ve bu insanların ancak İsa’nın, Çarmıh’a gerildiği yerde dökülen kanının
fidyesi ile kurtulabilecekleri düşüncesi vardır. 272 Dolayısıyla bu anlayışa
göre İsa, Şeytan’ı ve onun tüm kötülüklerini ortadan kaldırmak
için gelmiştir. Her ne kadar Şeytan’ın kötü fiilleri son yargıya kadar devam
edecek olsa da, 273 Şeytan’ın kötülüklerini yoketme yetkisi ve gücü
prensip olarak İsa’ya verilmiştir. 274
Yine ilk ve ortaçağlara ait kilise yazarları; mutlak kudret sahibi, tam
tedbirli ve sevgi dolu bir Tanrı tarafından yaratılan ve desteklenen bir
dünyada Şeytan gibi rûhî bir varlığın mevcudiyetine inançla ortaya çıkarılan
problemleri uzun uzadıya tartışmışlardır. Tabiatüstü bir varlığa
inanca karşı 18. yy. isyanının etkisi altında liberal Hıristiyan teolojisi,
Kitab-ı Mukaddes’in Şeytan hakkındaki üslubunu lafzi olarak ele almanın
bir “düşünme tablosu”, insanın dışında ve ondan ayrı olan, fakat insan
sahasını derin bir şekilde etkileyen kötülüğün bu dünyadaki hakikat
271 Sayılar, 22/22.
272 Pike, ERR, 338 vd.
273 Romalılara, 16/20; I. Korintoslular, 15/24 vd.
274 Luka, 10/18; Yuhanna, 12/31; Gordon, “Satan”, DRE, 398.
123 124
ve miktarını ifade etmek üzere girişilen mitolojik bir teşebbüs olarak kabul
etmeye meyletmiştir. 275
Hıristiyan teologlar, zaman içerisinde, Şeytan’ın dinden dönmüş bir
melek olduğu teorisini de geliştirmişlerdir. Bu düşünce, Milton’un “Yitik
Cennet”i sayesinde daha iyi bilinir hale gelmiştir. 276 Tertullian da
Şeytan’a, “Tanrı’nın taklitçisi” adını vermiştir. Yine Şeytan, kibirlenmesi
ve Tanrı’nın iyi işlerini kıskanması yüzünden, Tanrı’nın huzurundan
kovulmuş olan güçlü bir melek veya baş melek olarak da düşünülmüştür.
277
Şeytan’a Hıristiyan gelenek ve sanatında da geniş yer verilmiştir.
Dolayısıyla Kilise Babaları, Şeytan’a düşman, iftiracı ve kötü birisi gibi
sıfatları isnad etmek suretiyle Yeni Ahid’deki anlatımları ve Şeytan anlayışını
aynen benimsemiş veya tekrarlamışlardır. Mesela vaftiz olmak
isteyen kimse, geleneksel vaftiz âyininde Şeytan’ı reddetmek zorundadır.
Yine Hıristiyanlık’ta kutlanan Ekmek-Şarap Âyini ile Şeytan’ın gücünün
kırıldığına inanılmıştır. Çünkü, Hıristiyan teolojisinde İsa, tam bir
fidye ödemek suretiyle, insanları Şeytan’ın güç ve tasallutundan kurtarmıştır.
Şeytan, yaklaşık 6. asır civarında Hıristiyan sanatında, minyatür ve
renkli duvar resimlerinde (fresklerde) genellikle meleğe benzer bir figür
şeklinde gösterilmeye çalışılmıştır. Bununla beraber, ortaçağ sanatında
Şeytan çirkin ve dehşet verici bir canavar olarak tasvir edilmiştir. Ayrıca,
ahlak oyunlarında o, genellikle insanları aldatan birisi ve İsa’nın düşmanı
olarak takdim edilmiştir. Yine o, kendisini gizlemesine, yani belli
etmemesine rağmen, gökten düşüşünün bir sonucu olarak, kendisini tasvir
edenler tarafından daima topal veya topallıyor olarak tanıtılmıştır.
Halk arasındaki “topal şeytan” kullanımı belki de buradan geliyor olabi-
275 TNEB, “Satan”, X, 465.
276 Gordon, “Satan”, DRE, 398.
277 Pike, ERR, 339.