EXPROOF

KISIM IV
ÖNEMLİ ELEKTRİK ALETLERİNDE
UYGULANAN KORUMA YÖNTEMLERİ
9.01 ELEKTRİK MOTORLARI
Sanayide kullanılan elektrik motorlarının %95’inden fazlası sincap kafes tipi asenkron
motorlardır. Bu motorlar tam kapalı olup normal çalışmalarında ark çıkarmazlar. Ancak dış
yüzeyleri ısınabilir. Bu nedenle, genel kanı elektrik motorlarının ark çıkarmadığı yönündedir.
Fakat çok az da olsa fırçalı “bilezikli asenkron” ve doğru akım motorları mevcuttur. Bu
motorların fırçalarından sürekli ark çıkmaktadır. Bu yapılara itibarı ile elektrik motorlarında
üç tip koruma yöntemi tatbik edilmektedir.
a) Ex-d tipi korumalı elektrik motorları
Her tip motora tatbik edilebilir. Ex-d tipi korunan motorun gövdesi I.grup gazlarda (metan)
10 atmosfer, II.grup gazlarda ise 15 atmosfer statik basınca dayanıklı olmak zorundadır.
Bu ise motorun ağırlığını artırır. Gövdenin mukavim ve flanş yüzeylerinin, alevi soğutacak
kadar geniş imal edilmesi gerekir. Dönen kısımlarda verilen toleranslar çok düşüktür ve
keçelerin sık sık bakımdan geçmesi gerekir. Pahalı fakat güvenli bir yöntemdir.
Motorların patlamayı sızdırma ve ısınma deneylerine dayanması gerekir. Motorun dış
yüzey ısısına göre ısı grubu belirlenir. İç kısımdaki sargıların ve dönen rotorun ısınmasını
dikkate almaya gerek yoktur.
D-tipi ve e-tipi karışık kullanılabilir. Motorların yalnızca kablo bağlantı yeri (klemens kutusu)
e-tipi, motor gövdesi ise d-tipi korunmuş olarak imal edilir. Daha ziyade Alman imalatçılar
tarafından tercih edilen bir yöntemdir.
56