EXPROOF

nC
nR
nL
nP
aletler
Ark çıkaran
aletler
Enerjisi sınırlı
aletler
Basitleştirilmiş
Basınçlı
koruma
Ex-d
Ex-i
Ex-p
Kapalı kontak tertibatı
Kıvılcım çıkarmayan elemanlar
Tam kapalı, kapsül içine gömülü
Patlayıcı gazların girmesi
sınırlandırılmıştır
Herhangi bir ark veya aşırı
ısınmanın ortamı patlatmaması
için enerjinin sınırlanması
Fazla basınç veya üfleme ile
patlayıcı gazın iç kısma girmesinin
önlenmesi, elektrik kesilmeden de
kontrol edilebilir
Tablo : n-tipi korumanın ABD’deki alt grupları
NEC’e göre sembolü Anlamı
Energy Limited *) nC Enerjisi sınırlı
Hermetically Sealed nC Tam kapalı
Nonincendive nC Ateşlemeyen tip alet
Non-Sparking nA Ark çıkarmayan tip alet
Restricted Breating nR Zor hava alan alet
Sealed Device nC Tam kapalı alet
Simplified Pressurization **) nP Basitleştirilmiş basınçlı koruma
**) Amerika’da P tipi koruma X, Y ve Z
olarak adlandırılır.
*) Avrupa’dakinden farklı
8.8. S-TİPİ KORUMA SPECIAL TYPE OF PROTECTION
53
IIA, IIB, IIC
yok
IIA, IIB, IIC
Bilinen koruma yöntemleri ile korunamayan aletlerde uygulanan bir yöntemdir. Diğer bir
söz ile, bilinen patlayıcı ortam koruma yöntemlerinden farklı bir koruma metodu uygulama
zorunluluğu olan aletlerde gündeme gelmektedir. Bilinen söz konusu bu tip aletler ise,
madenci baş lambaları ile dinamit ateşleme manyetolarıdır. Madencin baş lambalarının
akülerinin Ex-d tipi (alevsızmaz) metal bir gövde içersine almak mümkün değildir. Bu
takdirde bele takılarak taşınmaları güçleşir. Ayrıca kabloları ve ampul kısımları da Ex-d tipi
korunamazlar, aynı şekilde taşınmaz bir kütle haline gelirler. Bu nedenle lambalarda özel
bir yöntem uygulanmaktadır. Yazımız devamında konuya detaylıca girilecektir.
Patlayıcı ortamlarda patlatılan dinamitleri (yer altı madenleri) ateşlemek için kullanılan ateş
leme manyetoları da baş lambalarında olduğu gibi tam anlamı ile Ex-d tipi (alevsızmaz)
veya Ex-i (kendinden emniyetli) olarak imal edilemezler. Çünkü dinamit kapsülünün ateşlenmesi
için belli bir gerilim ve enerjiye ihtiyaç vardır. Yüksek gerilim ve enerjinin süresi
kısıtlanarak istenilen emniyet sağlanmaktadır. Konuya yazımızın ileriki bölümlerinde
girilecektir.
Okuyucularımızın aklına “patlayıcı ortamda dinamit mi olurmuş?“ sorusu gelebilir. Evet
grizulu (metan) yer altı madenlerinde kullanılan özel dinamitler mevcuttur. Bir nevi “exproof
dinamit” mevcuttur. Konumuz olmadığı için detayına girilmeyecektir. Bu tip dinamitler
patladığında etrafındaki “patlayıcı ortamı” ateşlememektedir.
8.9. Ex-tD tipi koruma, TOZ GEÇİRMEZ KORUMA IEC 61241-1-1
yok