EXPROOF

arttığından buna bir çare bulunması gerekiyor idi. Madencileri uğraştıran bu lambalara ilk
tedbir İngiliz kimyager Sir Davy tarafından 1815 yılında getirilmiş ve kendi adı ile anılan
“davi emniyet lambası” nı geliştirmiştir. Bu lamba da petrol ile çalışmakta olup üzerindeki
özel ızgaralar sayesinde içerdeki ateşi dışarıya vermemektedir. Bir özelliği de alevi
uzayınca grizunun arttığını işaret etmesidir ki, bu durumda çalışanlar tehlikeli ortamı terk
edip patlamadan kurtulmaktadırlar. Davy emniyet lambası günümüzde de halen
kullanılmaktadır. 1925’lerde kurşun oksitle çalışan baş lambaları kullanımı ile madenciler
petrol lambası belasından kurtulmuşlar ve madenlerdeki kazalar % 95 azalmıştır. Bu gün
cadmium-nikel akülü hafif ve taşıması kolay olan lambalar geliştirilmiş olup bir nevi
aydınlatmadan kaynaklanan patlama tehlikesi tamamen ortadan kalkmıştır.
Transformatör, elektrik motoru, şalt cihazları ve akkor flamanlı aydınlatma armatürleri gibi
bir çok elektrik aletinin madenlerde kullanımına 1912’lerde sonra başlanmış olup, bu gün
bilinen önlemlere benzer tedbirler alınmaya başlanmış ve bu gün d-tipi koruma olarak
bilinen ilk alev sızmaz (flameproof) koruma tipi geliştirilmiştir. Dış camı kalın ve üzerinde
ızgaralar bulunan akkor flamanlı aydınlatma armatürüne ve tam kapalı asenkron motoruna
müsaade edilmiştir. Alev sızmazlık (flamaproof) ile ilgili ilk standart İngiltere’de 1926 yılında
“BS229: Flameproff enclosures” adı altında yayınlanmıştır. Almanya’da ise konu ile ilgili
ilk standart 1935 de (VDE 0165/1935) ve 1943 de (VDE 0170/0171/1943) yayınlanmıştır.
1900-1920’lerde elektrik sanayinin gelişmesine paralel olarak, elektrikli cihazların
madenlerde nasıl kullanılabileceği özel laboratuarlarda denenmeye başlanmış ve ilk deney
laboratuarları kurulmaya başlanmıştır. Bu günkü gibi uluslar arası bir birlik ve fikir alış
verişi yok idi ve her ülke kendi sistemini kendisi geliştiriyor idi. Bir çok ülkede maden ve
petro-kimya sanayinin sorunlarını çözmek için birbirinden bağımsız ayrı ayrı laboratuarlar
ve test merkezleri kurulmuştur. Bu nedenle maden ve petro kimya sanayi için ayrı ayrı
standartlar yayınlanmış olup bu ayrım günümüzde de halen devam etmektedir.
Patlayıcı ortamla çalışmak zorunda olan petrol, petro-kimya, ilaç ve gaz sanayi madenler
gibi bir başlangıç süreci yaşamamış ve madenlerden bilinen tecrübeler dolayısı ile bu
sanayi kollarında işin başından itibaren tedbirler alınmaya başlanmıştır. Aşağıda da bahsedeceğimiz
gibi bu sanayi kollarında patlayıcı ortamlara karşı önlem almak daha kolayadır.
2.0. PATLAYICI ORTAM NEDİR
2.1. TANIM
4