Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 9<br />
- Mohol: Beddualarla insanın içine girerler. İçine girdikleri kişi ölüye benzemeye başlar.<br />
Yüzü ve gözleri kuruyup çirkinleşir. Hareketleri yavaşlar. Yol Tanrısı Mohol Han ile de<br />
bağlantılı görünmektedirler. Çünkü yol aynı zamanda bahtı ve talihi de ifade eder. Bu<br />
varlıkların musallat olduğu kişilerin başına her tür talihsizlik gelir.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Abası: (Ab/Ap/Av). Aparmak (kaçırmak, alıp götürmek) anlamını içerir. Türkçe’de Apazlamak<br />
sözcüğü avuçlamak anlamına geldiği gibi rüzgarla gitmek de demektir. Abı sözcüğü de can,<br />
ruh gibi kavramları ifade eder. Yine köken olarak Av kelimesi ile de bağlantılıdır.<br />
(Karşıt: AYIĞI)<br />
(Bakınız: ÇAK, ÇOR)<br />
ABRA: Yeraltı Yılanı.<br />
Eşdeğer: ABURA, APRA<br />
Yeraltındaki Büyük <strong>Deniz</strong> (Tengiz)’de yaşayan ve ejdere benzeyen devasa iki yılandan birisidir.<br />
Timsaha benzer bir görünümü vardır. Bu canavarların diğeri ise Yutpa’dır ve ikisinin adı birlikte anılır.<br />
Gözleri parlak bakır renklidir. Ayakları kızıldır. İnanılmaz büyüklüktedir, görenlerin yüreğine korku<br />
basar. Çok güçlü çeneleri vardır. Ker Abra, Ker Yutpa ve Ker Doydu olarak üç yer altı canlısından<br />
bazen birlikte bahsedilir. Bazen de bu üçünün aynı varlık olduğu düşünülür. Abra ve Yutpa, Erlik<br />
Han’ın sarayının bekçileri olarak da söylencelerde yer alırlar. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Abra: (Ab/Ap/Av). Abramak fiili, deniz taşıtlarını yönetmek demektir. Sözcüğün denizle olan<br />
bağlantısı açıktır. Aparmak kelimesi kapmak, alıp götürmek anlamlarını içerir. Ayrıca ağırlık<br />
içeriği kelime kökünde mevcuttur.<br />
(Bakınız: YUTPA, DOYDU, KER)<br />
ABZAR İYESİ: Avlu Ruhu.<br />
Eşdeğer: ABAZAR ISI<br />
Eşanlam: 1. ÖĞEN (ÖVEN, ÜVENİK), 2. ÇULAN, 3. KURA 4. TİRGEN İyeleri.<br />
Avlunun koruyucu ruhudur. Evin avlusunda veya bahçesinde yaşar. İnsanların gözüne ancak uzaktan<br />
ve değişik hayvan kılıklarına girerek görünür. Evcil hayvanları sever. Örneğin atların kuyruğunu<br />
örmekten çok hoşlanır. Her nesnenin bir koruyucu ruhu olduğu için, aslında avlu duvarının bile ayrı bir<br />
İyesi vardır. Avlu kavramı farklı şive ve lehçelerde farklı sözcüklerle karşılandığı için adı değişmektedir,<br />
fakat içerik yaklaşık olarak aynıdır. Sözcük olarak en çok bilinen Abzar İyesidir. Öğen, Çulan, Kura ve<br />
Tirgen kelimeleri avlu anlamına gelir. Bunların tamamı bir evin önündeki çevrilmiş yer, çeşitli işlerin<br />
görüldüğü alan, bahçe demektir. Avlu İyesi de buralarda yaşar ve gezinir. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Abzar: (Ab/Ap). Kelime kökünde rüzgar anlamı vardır. Kökenbilimsel olarak bakıldığında<br />
rüzgarlı yer demek olabilir. Avlu anlamı taşır.<br />
(Bakınız: İYE)<br />
AD: İsim.<br />
Eşdeğer: AT<br />
Bir varlığı tanımaya, tanıtmaya veya tanımlamaya yarayan, ona özgülenmiş sözcük. Bazı felsefi<br />
yaklaşımlarda varlıklardan önce onların adlarının var olduğuna inanılmıştır. Elbetteki bu felsefi bir<br />
tartışma konusudur. Ancak ad kavramı Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Adı olmayan<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language