Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 89<br />
dışarıdan gelen (kelime ve/veya anlam olarak) yabancı kökenli varlıklarda mevcuttur. Şeyh, Cüce,<br />
Soytarı, Fil, Cambaz, Hekim, Darağacı, Hırka, Asa, Zenci, Cübbe, Kaftan, Çoban, Kadı, Çingene gibi<br />
ikincil unsurlar da bulunmakla birlikte pek çok kavram, söylence ve masallarımızın artık vazgeçilmez<br />
öğeleridir ve bunlar da artık kültürümüzün önemli bir parçası haline gelmişlerdir. Türk kültürüne<br />
çevre uygarlıklardan taşınan ve bir biçimde içselleştirilen söylence unsurlarının belli başlıları şöyle<br />
sıralanabilir.<br />
Yabancı Kökenli Önemli Masal ve Söylence Unsurları:<br />
- Abrakadabra (Aramice, Avrakadabra): Büyülü söz. Büyüyü gerçekleştirmek için söylenir.<br />
Aramice de “Söylediğim Gibi Yaratacağım” demektir.<br />
- Amazon (Yunanca, Amazon; Farsça, Hamazan): Savaşçı kadın. İyi ok atmak için tek<br />
göğüsleri yoktur. Dede Korkut öykülerindeki Alpkızlar olduğu iddia edilir. Anadoluda<br />
yaşadıkları söylenir. İskitçede Oyorpata adı verilmiştir.<br />
(Bkz. ALP, Alpkız)<br />
- Anka (Farsça, Anka): Kızıl renkli devasa kuş. Kaf dağında yaşar. Köpek başlı, kaplan<br />
pençeli olarak tasvir edildiği de olur. Kendi küllerinden yeniden doğar. Sümerlerde Anzu<br />
olarak bilinir.<br />
(Bkz. Türkçe: KONGRUL, TOĞRUL)<br />
- Burak (Arapça, Burak): Hz. Muhammed'in Miraç'ta kullandığı binek. Yıldırım, şimşek,<br />
parıldamak, ışıldamak anlamlarına gelen Berk kelimesinden türetilmiştir.<br />
- Buta (Sanskritçe Butha): Kutsal Rüya. Rüyada kişiye şamanlık veya ozanlık yeteneğinin<br />
bahşedilmesi. Genelde üç bade içilir. Bundan sonra kişininin ağzından burnundan kan<br />
gelir. Uyandığında kopuz veya bağlama çalma gibi yetenekler edinilmiş olur.<br />
(Bkz. Türkçe: BERGÜ)<br />
- Cadı (Farsça, Cadu): Doğaüstü güçleri olduğuna inanılan kadın. Geceleri dolaşarak ve<br />
uçarak kötülük yapar. Türkçede Cazı olarak da söylenir. Albıs Türklerde cadı benzeri bir<br />
varlık olarak bilinir.<br />
(Bkz. Türkçe: ALBIS)<br />
- Canavar (Farsça, Canuvar/Canubar): Masallarda sözü geçen yabani, yırtıcı hayvanlar.<br />
Sıradışı büyüklükte ve görüntüdedir. Korkunç görünümü ve sesi vardır.<br />
(Bkz. Türkçe: AZMAN, GUYUK, MANGUS)<br />
- Cemre: İlkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselir. Sonra buzların üzerine<br />
düşerek onları eritir. Oradan da yere girer. Bulgarlarda Zemire olarak yer alır. Türkçe<br />
Emire/İmere ile de bağlantılıdır.<br />
(Bkz. Türkçe: İMRE)<br />
- Cin (Arapça, Cin): Göze görünmeyen, türlü biçimlere girebilen, iyilik de kötülük de<br />
yapabilen, ateşten yaratılmış varlık. Sihirli Lambanın içinden çıkma motifi Arap kültürüne<br />
aittir. İnsanlara verdikleri zarara “Cin Çarpması” denir.<br />
(Bkz. Türkçe: ÇOR, YELPİN)<br />
- Çilten (Farsça, Çilte): Kırklar. Kırk Evliya demektir. Kırk Çilten veya Kırk Eren adıyla da<br />
anılırlar. Çiltenler yılda bir kez toplanıp yeryüzünde olup bitenleri görüşürler,<br />
değerlendirirler.<br />
(Bkz. Türkçe: KIRKLAR)<br />
- Derviş (Farsça, Derviş): Tanrı yoluna adanmış ve bu yolda kendisini eğiten kişi. Diyar diyar<br />
gezen, insanlara bilgelik aşılayan bir kişilik olarak yer alır.<br />
(Bkz. Türkçe: EREN)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language