Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 87<br />
� Erlik: (Er/Yer). Kişi, güç ve yer, yer altı kelimeleri ile bağlantılıdır. Buryatçada kan içen<br />
anlamında kullanılır.<br />
(Karşıt: ÜLGEN HAN)<br />
(Karıştırılan: ERKLİĞ HAN)<br />
ERNEK: Parmak Adam.<br />
Eşdeğer: ERKENEK, İRKENEK<br />
Parmak boyundaki insan. Avrupa masallarındaki “Parmak Çocuk” motifini akla getirmektedir. Fakat<br />
tamamen özgün ve farklı bir varlıktır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ernek: (Er). Küçük kişi demektir. Moğolcada Erhi/Erhiy/Herekey/Hereg başparmak anlamına<br />
gelir. Eski Türkçede Ernek/İrnek/İrgek/Ergek/Erbeh parmak veya başparmak manası taşır.<br />
(Bakınız: ERKECEY)<br />
(Karşıt: UZUH, KELEMTER)<br />
ERŞEK: Söylencesel Yaratık.<br />
Pars ve Ayı’nın çiftleşmesinden doğan efsane yaratığı. Yarı ayı yarı pars olarak da düşünülür. Gövdesi<br />
pars, kafası ayı şeklindedir. Pençeleri de ayınınkiler gibidir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Erşek: (Er). Güçlülük anlamı içerir. Moğolcada Ers keskinlik ifade eder ve bu canlıların<br />
pençelerinin keskinliği ile ilgli olabilir.<br />
ERTEĞİ: Masal.<br />
Eşdeğer: İRTEĞİ, ERTEK, ERTEKİ<br />
Masallar yeryüzündeki tüm toplumlarda bir biçimde mevcuttur. Türk kültüründe de önemli bir yer<br />
tutarlar. Başlıca masal kahramanlarının adları aşağıda sıralanmıştır. İsimler Türk kültürünün ortak<br />
geçmişinden kaynaklandığı için Asya’da, Anadolu’da farklı masallarda ortaya çıkabilmektedir. Örneğin<br />
son derece ciddi bir üslubu ve anlatım tekniği bulunan, sosyolojik altyapısı olan Korkut Ata<br />
öykülerindeki bazı kişilere daha basit çocuk masallarında rastlanabilmektedir. Bazen de masal kişileri<br />
mitoloji ile bütünleşmektedir. Değişik efsanelerde yer almaktadırlar. Aşağıda verilen isimler belli başlı<br />
sık rastlanan adlardır. Daha ayrıntılı bir tarama ile bu sayı kat be kat artacaktır. Bu isimlerde eril<br />
olanların sonundaki Han ünvanının kaldırılıp yerine Batır, Mergen gibi sıfatlar eklendiği veya başına Er<br />
gibi ekler getirildiği çeşitlemelere rastlanabilir. Aynı şekilde dişil olanlarda ise Hanım yerine Hatun, Kız<br />
gibi sıfatlarla oluşturulmuş versiyonlar mevcuttur. Ayrıca lehçe ve şivelerdeki söyleyiş farklarıyla da<br />
yer alabilirler. Ancak bu karakterlerin geçtiği tüm masallarda birkaç kategoride farkları ortaya<br />
koyulabilecek ortak veya benzer öyküler ayrıntı çeşitlilikleri ile yer alırlar. Masallarda geçen motifler<br />
de aynı şekilde ortak özellikler taşırlar. Pek çok öğe pek çok masalda benzer ifadelerle ve<br />
nitelemelerle geçer. Masal kültürü içerisinde pek çok ilave yan unsuru barındırır. Örneğin Türklerde<br />
Olonho (Olungu) veya Yomak (Comog) olarak adlandırılan ve şiir şeklinde anlatılan destanlar ile<br />
Bilmeceler ve hatta Leyley (Laylay) da denilen Ninniler de masalların bütünleyicisi konumundadırlar.<br />
Mitolojinin en önemli taşıyıcısı durumunda olan masallar, bilgi birikiminin kuşaktan kuşağa<br />
aktarılmasında büyük işleve sahip olmuşlardır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Erteği: (Er/İr). Erte, ertelemek sözcükleriyle aynı kökten gelir. İrdelemek sözüyle bağlantısı da<br />
dikkat çekicidir.<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language