18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 85<br />

ERGENEKEN: Kutsal Yurt.<br />

Eşdeğer: ERGENEKÖN, ERGENEKON<br />

Türkler düşmanları tarafından yok edilip kılıçtan geçirilir. Yalnızca iki kadın ve iki erkek kalır. Bunlar<br />

sarp yollardan aşarak dağların arasında bir yere varırlar. Bu iki erkeğin adı Negüz ve Kıyan’dır (bazı<br />

kaynaklarda Tuguz ve Kayan). Bu dağların arasında bulunan yeşillikler içindeki diyarda yaşar ve<br />

çoğalırlar. Fakat daha sonra sayıları artınca bu yurda sığmaz ve çıkmak isterler. Fakat atalarının<br />

geldiği geçidi bulamazlar, çünkü büyük ihtimalle o yol bir depremde kapanmıştır. Sonra dağların belirli<br />

bir kesiminde yoğun miktarda metal bulunduğunu ve orayı eritirlerse çıkabileceklerini anlarlar.<br />

Devasa körükler yapar, inanılmaz büyüklükte bir ateş yakarlar ve madeni eritip dışarı çıkarlar. Türk ve<br />

Moğol boyları buradan yeryüzüne yayılırlar. Bu yolculuklarında kendilerine kutsal bir kurt yol gösterir.<br />

Ergenekon’dan çıkışın yıldönümü Nevruz Günü’dür. Bu yüzden nevruzda örslerde demirler dövülür,<br />

ateşler yakılır. Demircilik de bu nedenle kutlu bir meslek kabul edilir. “Yırtarım dağları, enginlere<br />

sığmam taşarım.” (İstiklal Marşı - M. Akif ERSOY) bu efsaneye gönderme yapar. Ergenekon’dan<br />

çıkarken Konrat (Kongrat) boyu diğer boylardan önce davranıp çıkmak istemiş ve düzeni bozarak<br />

karışıklık çıkarmıştır. Bu nedenle Tanrı tarafından cezalandırılarak ayaklarına bir ağrı verilmiştir. Bu<br />

boydan gelen herkesin ayağı ağrır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ergene: (Er/Erk/Erh). Ergene “Maden” + Ken/Kön “Geçit, Aşıt”. Güçlük, zorluk anlamlarını<br />

barındırır. Maden ocağı demektir. Türklerde gizemli yerlerdendir.<br />

ERKE HANIM: Ayartıcılık Tanrıçası.<br />

Eşdeğer: İRKE HANIM<br />

Baştan çıkarıcı, ayartıcı Tanrıça. Nazlı olarak tanımlanır. Erke Sultan (Erke Solton) da denir.<br />

Teleğütlerde Erkey Han adlı bir Tanrının varlığından bahsedilir. Aynı kişi olması muhtemeldir fakat<br />

Han (Kağan) sıfatının kullanılması eril olduğunu akla getirmektedir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />

<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Erke: (Er/Erk/Erh). Erkli, güçlü, kuvvetli demektir. Egemenlik anlamı vardır, işve cilve, naz<br />

çeriğine de sahiptir. Ayrıca ayartma anlamı da taşır. Bazı lehçelerde arzu, istek manalarına<br />

gelir.<br />

ERKECEY: Parmak Adam.<br />

Eşdeğer: İRKEYEL, ERKECEL<br />

Parmak boyunda bir insandır. Türklerde ruh başparmakta bulunur. Öbür dünyada insanlar çok küçük<br />

boyludur. Türkler, insanların binlerce yıldır, boylarının ve ömürlerinin kısaldığına inanırlar. Eskiden<br />

insanlar çok iri ve uzun, ayrıca daha uzun ömürlüymüş, binlerce yıl yaşarmış. Boyları ve ömürleri<br />

kısalarak bugünkü durumlarına ulaşmışlardır. Buna bağlı olarak insanların küçülerek bir cüce hatta<br />

parmak kadar kalacağına inanılır. Biliz ve Ecene/Eçene (Cüce) sözcükleri masallarda zaman zaman<br />

geçer fakat bunlar parmak kadar değildirler. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Erkecey: (Er). Küçük kişi demektir. Moğolcada Erhiy (Eski Moğolcada Erekey) başparmak<br />

anlamına gelir.<br />

(Bakınız: ERNEK)<br />

(Karşıt: UZUH, KELEMTER)<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!