18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 81<br />

ECEY: Havva.<br />

Eşdeğer: ECE, EÇE, EJE<br />

Yeryüzündeki ilk kadın. Törüngeyin eşi. Sümerlerdeki Ecem (Kraliçeler Tanrıçası) ile de bağlantılıdır.<br />

Moğolcada anne demektir. Adem ise Elley veya Törüngey olarak bilinir. Türkçede ise abla, kraliçe gibi<br />

anlamları vardır. İlk insan olan kocasının ve kendisinin adı Ecey (Ece) ve Elley (Ele) şeklinde geçerler.<br />

İlk insan (ilk erkek ve ilk kadın) kavramlarına tüm kültürlerde ilgi duyulmuştur, çünkü insanın<br />

yeryüzünde ne zaman ve nasıl varolduğu sorusu daima merak edilmiştir. Günümüzde de<br />

antropolojinin ilgi alanlarından birisi insanoğlunun yeryüzüne yayılış sürecidir. (Kaynak: Türk Söylence<br />

Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ece: (Ec/Eç/Eş). Sümer kökenli olduğu söylenmektedir. Türkçede büyük kızkardeş, kraliçe<br />

anlamları vardır. Türkçede ç/ş dönüşümüyle Eş kökünü de işaret eder. Eş hem hayat arkadaşı<br />

hem de dişilik anlamları içerir.<br />

(Yansı: ELLEY)<br />

EĞEGÖZ: Tekgözlü Dev.<br />

Eşdeğer: İĞEGÖZ<br />

Başının üzerinde tek gözü olan canavar. Tek göz şeytaniliği simgelemektedir. Tepegöz’ün bir türüdür.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Eğegöz: Eğe + Göz. Eğe göğüs kafesi demektir, belki de gözü göğsünün üzerindedir. İğ kökü<br />

ise hastalık, şeytanilik gibi anlamlar barındırır.<br />

(Bakınız: TEPEGÖZ)<br />

EKİN İYESİ: Ekin Ruhu.<br />

Eşdeğer: EGİN (İGİN) ISI<br />

Eşanlam: ARIŞ (ARUŞ) İyesi<br />

Ekinin koruyucu ruhu. Çavdar İyesi, Arpa İyesi, Buğday İyesi, Yulaf İyesi, Yonca İyesi, Ot İyesi, Çayır<br />

İyesi, Çimen İyesi gibi türleri vardır. Hatta hasat sonrası biçilmiş ot ve ekinler için Kes İyesi, Saman<br />

İyesi gibi iyeler de mevcuttur. Hatta dirgen, tırmık, yaba, döven, kosa, orak, bel, kürek, kazma gibi<br />

tarım araçlarının her birinin dahi iyeleri olduğu düşünülür. Zayıf kalmış ekinlerin bulunduğu yerlere<br />

Ekin Anasının ayak izleri denir. Ekinlerde yangın çıktığında ters taraf üfleyerek söndürür. Ekinlerin<br />

içinde yuvarlanmayı sever. Bir demet ekin onun için biçilmeden bırakılır ve buna Kır Sakalı denir.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ekin: (Eğ/Ek). Ekmek fiilinden türemiştir. Tahıl unundan yapılan yiyecek olan Ekmek ile aynı<br />

kökene sahiptir. Ayrıca kültür anlamındaki Ekinç/Ekin ile eşsesli ve benzer anlamlıdır, aynı<br />

kökten gelirler. Eski Moğolcada Ekin (günümüzde Eh) başlangıç demektir.<br />

ELBİS HAN: Kavga Tanrısı.<br />

Eşdeğer: İLVİS (İLBİS, ELVİS, YİLBİS) HAN<br />

Elbis Kuha olarak da anılır. Savaş Tanrısı olarak da algılanır. Acımasızdır ve insanlara acımasızlığı telkin<br />

eder. Savaşçı bir karakteri vardır. Şeytani özelliklere sahiptir. İslam’ın etkisiyle bu sözcük “İblis” halini<br />

almıştır. Fakat aslında Türkçede pek çok olumsuz anlamı barındıran (Yal/Yel/Hal/Al/El) kökünden<br />

türemiştir. Savaşlardan önce çağrılır ve adına törenler yapılır. Onun sayesinde düşmanın attığı oklar<br />

geri kendisine döner. Düşmanının ölmesini isteyen kim varsa ondan yardım diler. (Kaynak: Türk<br />

Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Elbis: (El/Al/Yal/Yel). Şeytani özellikleri anlatan Yelbi sözcüğü ile aynı kökten gelir.<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!