You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 71<br />
ÇOLBODAY HANIM: Ayartıcı Tanrıça.<br />
Vot Çolboday olarak anılır. Abasılardan bir grubun başında yer alır. Sogotoh Han’ı kandırarak onunla<br />
birlikte olduğu ve ondan bir çocuğu doğduğu söylenir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Çolboday: (Çol). Bu kök yarım olma (yani yeraltına aitlik) bildirir. Moğolcada Şula ayırmak,<br />
bölmek, Çile sakatlık demektir.<br />
ÇOLPAN HAN: Gezegenler Tanrısı.<br />
Eşdeğer: COLMAN (ÇOLBUN, ÇOLMUN, ÇULBAN) HAN<br />
Moğolca: SOLBON (SOLBUN, SULBAN) HAN<br />
Gezegenleri yönetir ve birbirleriyle çarpışmadan hareket etmelerini sağlar. Adı gökyüzündeki en<br />
parlak gezegenlerden birine verilmiştir (Venüs). Türklerde Dişil olarak algılanmıştır. Malan Han’ın<br />
oğludur. Bir kelime benzerliği nedeniyle yanlış olarak “Çoban Yıldızı” dendiği de olur. Bir başka görüşe<br />
göre de Çobanların bu yıldızı yön bulmakta kullandığı ve bu nedenle de Çolpan’ın aynı zamanda bir<br />
Çoban Tanrısı olduğudur. Çoban kılığında dağlarda gezdiği söylenir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />
<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Çolpan: (Çol/Çul/Sol/Sul). Eski Moğolca Solbun (gök cismi) sözcüğü ile bağlantılıdır.<br />
ÇOR: Cin.<br />
Eşdeğer: ÇER, ÇUR, ŞOR, ŞAR, ÇORA, ÇURA<br />
Moğolca: ÇOTGOR, ÇUTGUR, ÇUTKUR, ÇETGER, ÇETKER, ÇİDKÜR, SÜDKÜR, SÖTKÖR<br />
Gözle görülemeyen, ateşten yaratılmış varlık. Anadolu’da cin çarpmış ve ruhsal hastalıklı anlamında<br />
Çorlu tabiri kullanılır. İyicil veya kötücül olanları mevcuttur. Heryerde bulunabilirler fakat göze<br />
görünmezler. Koruyucu ruh değildirler. Başıboşturlar fakat bir yere bağlı olabilirler. Ağaç altı, karanlık<br />
kuytular, örenler, yıkık evler, su kıyıları, köprü altları gibi doğanın sınırı olan yerlerde yaşamaları<br />
onların tılsımlı ve karanlık güçlerle olan ilgisini daha ilk başta ortaya koyar. Demirden korkarlar.<br />
Besmele çekmek onları uzaklaştırır. (Besmele’den çekinmeleri İslam’ın etkisiyle gelmiş bir unsurdur.)<br />
Cinlerin başlarındaki kalpak veya papak ele geçirildiğinde o cin ölür. Ölmeden önce de görünmezliğini<br />
yitirir. Çünkü görünmezliği sağlayan başındaki kalpaktır. Yeri gelmişken belirtmek gerekir ki, masal ve<br />
destanlarda sihirli börkünü giyerek görünmez olan kahramanlar vardır. Bu başlıkların cinlerden ele<br />
geçirilmiş olması olasılığı yüksektir. Yılan ve kuş görünümünde olanları vardır. Kılıktan kılığa<br />
girebilirler. Çor vurması, çor çarpması, çor değmesi gibi deyimler cinlere bağlı hastalıkları ifade eder.<br />
En çok da ağız eğilmesi, kısmi felç veya us kaybı bu olayla bağlantılandırılır. Çor bazen de ruhsal<br />
hastalık anlamına gelir. Bıçura denen bir türü evlerde ve bodrumlarda yaşar. Kadın kılığına girer.<br />
Kırmızı giysili olarak betimlenirler. Arçura adı verilen başka bir türü ise ormanlarda gezer. Çötrög<br />
Moğolca da şeytan demektir. Oyun oynamayı sever. Onun oyun isteğini kabul eden olursa öldürene<br />
kadar gıdıklar.<br />
1. Akçora (Akçor): İyi ruh. İyicil cin.<br />
2. Karaçora (Karaçor): Kötü ruh. Kötücül cin.<br />
a. Bıçura: Kiler Cini. (Bkz. BIÇURA), b. Arçura: Orman Cini. (Bkz. ARÇURA)<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Çor: (Çor/Şor). Hastalık ve gözle görülmeme anlamı taşır. Değişik lehçe ve şivelerde farklı<br />
okunuşları mevcuttur. Arapça Şer ile bir bağlantısı yoktur. Sadece bir benzerliktir. Moğolcada<br />
Çötrög, şeytan demektir.<br />
(Bakınız: ABASI, ARÇURA, BIÇURA)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language