You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
-Ç-<br />
S a y f a | 69<br />
ÇAK: Şeytan.<br />
Eşdeğer: ÇEK, ŞEK, CAY, ÇEKİR, ZEKİR<br />
Çak’ların başında bir Ulu Çak bulunur. Bu çirkin görünümlü, hırıltılı sesi olan 12 başlı bir varlıktır.<br />
Yeraltında yaşarlar, yaz gelince yüzeye çıkıp ağaç köklerinde barınırlar. Kısa boyludurlar. İslamiyet<br />
sonrasında, Arap kültüründe Deccal’in soy atası olarak kabul edilen ve Şeytan’ı da çağrıştıran, alnının<br />
ortasında tek gözü bulunan Şik adlı varlıkla özdeşleştirilmiştir. Araplara göre bu varlık aslında iki kişidir<br />
ve kehanet yetenekleri vardır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Çak: (Çak). Kötü, pis, kirletici, kötülük getiren anlamları vardır. Vurmak, bölmek, ayırmak gibi<br />
içeriği de bulunur. Yakmak fiili ile de bağlantılı olması muhtemeldir.<br />
(Eşanlam: YEK)<br />
ÇAKKAY HAN: Yıldırım Tanrısı.<br />
Eşdeğer: ŞAKKAY HAN<br />
Şimşekler ve yıldırımlar çaktırır. Yayına koyup attığı oklar yıldırımlardır. Yerdeki kötü ruhları izler ve<br />
onların saklandığı ağaçların üzerine ateşini gönderir. Yıldırım düşen ağaçtan bir parça alınıp saklanırsa<br />
eve kötü ruhların girmesi engellenir. Bazı Türk toplulukları Yıldırım Tanrısı'na süt yada ayranı saçı<br />
(cansız kurban) olarak verirler. Süt yıldırım ateşini söndürebilen ve uzak tutabilen tek şeydir.<br />
Yıldırımın düştüğü yer, artık Çakay Han’a aittir ve orayı kimse mülk edinmez. Moğollar Şimşek ve<br />
Yıldırım’dan korkarken Türkler bundan sevinç duyarlar. Moğol tarihinde yıldırım ve kapalı gökyüzü<br />
nedeniyle yarım kalan veya kaybedilen savaşlar olduğu söylenir. Türkler yıldırım düşünce at sürüp<br />
göğe ok atarak bu sevinçlerini gösterirler. Yıldırım baharda Yenigün’ün (Yeniyıl’ın) haberscisi<br />
demektir. Çünkü Yıldırım da Tanrı’nın okudur. Onun oklarını kabul ettiğini böyle bildirmek gerekir.<br />
Ayrıca yıldırımın düştüğü yere tapınak yapılır. Yeryüzündeki tüm ilkel toplulukların ortak belleklerinde<br />
mutlaka Yıldırımlara dair anılar (söylenceler) bulunur. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />
<strong>Karakurt</strong>)<br />
� Çak: (Çak). Çakmak fiilinden türemiştir.<br />
ÇALAMAK: Çaput Bağlamak.<br />
Ağaçlara bez ve çaput bağlama uygulamasıdır. Yapılan eyleme Çalama/Calama denir. Uluğ Kayın<br />
inancıyla bağlantılıdır. Mayalamak sözcüğü Türkçede Çalmak fiili ile ifade edilir. Bu bağlamda bir<br />
düşüncenin, isteğin kutlu bir yere mayalanması gibi algılanabilir. İslam dini bu tür yaklaşımları kesin<br />
olarak yasaklamıştır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Çalamak: (Çal/Cal/Yal). Çalmak sözcüğünün bir anlamık da kumaşı kesmek olarak yer alır.<br />
Yal/Al anlayışı ile de bağlantılı olabilir.<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language