18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

-C-<br />

S a y f a | 66<br />

CAHIN HAN: Ateş Tanrısı.<br />

Eşdeğer: ÇAHIN HAN<br />

Göğün altıncı katında oturur. Tanrı Ülgen’i ikna ederek insanlara ateşin verilmesini o sağlamıştır.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Cahın: (Cah/Çah/Çak/Yak). Çakmak ve yakmak kökleriyle bağlantılıdır.<br />

CALIN: Kutsal Merasim.<br />

Eşdeğer: YALIN, ÇALIN<br />

Özellikle Yer Ana ve Yer İyesi için yapılan tören. Büyükçe bir ağacın altında gerçekleştirilir. Bu ağaç<br />

Uluğkayın’ı temsil eder. Yere üç direk saplanıp tepeleri oyularak veya üzerlerine birer bardak<br />

koyularak içlerine kımız doldurulur. Şaman alana gelerek ellerinde ağaç dalları tutan 39 kız ve 39<br />

erkekle birlikte kırınır (dans eder). Burada kırkıncı kişi kendisidir ve bu rakamın kutsallığı ile ilgili de bir<br />

yaklaşım vardır. Yer anayı temsil eden üç direğin yanına vararak Calın alır. Orada gerçekleşen kutsal<br />

irtibata Calın Almak denir. Şaman at gibi kişneyerek havaya atlamaya başlar. Törene katılanlardan<br />

kadın olanlar da kahkaha atarak şamanın üzerine atlarlar. Erkekler ise kadınlar zorla çekerek geri<br />

getirirler. Şaman aldığı Calın’ı orada bulunanlara fırlatır ve böylece yerden aldığı kutsal bereket<br />

enerjisini insanlara aktarır. Daha sonra Calın’ı alana getirilmiş olan 39 hayvana da fırlatır. Calın bir<br />

çeşit enerji olarak varsayılır. Topraktan alınan ateşin gücünü içerir. Nüfusun artması ve bereketin<br />

devamı amacıyla yapılan bu tören cinsel ihtirasları da içerir. Kahkahalar bunun simgesel anlatımıdır.<br />

İnsanların terlemesi ve yanaklarının kıpkırmızı olması cinsel yönünün başka bir dışavurumudur. Yalın<br />

(alev) sözcüğünün cinsellikle bağlantısı da dikkate değerdir. Örneğin “ateşli kadın” tabiri bunun en<br />

anlaşılır göstergesidir. Yallı denilen halay benzeri bir oyunlada bağlantılıdır. Yallı adı verilen halay türü<br />

ve ateş anlamıyla bağlantısı açıktır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Calın: (Cal/Yal). Yalın ateş, alev demektir. Çıplaklık ve basitlik içeriği de bulunur.<br />

CARGIL HANIM: Haberci Tanrıçası.<br />

Cargıl Udağan olarak bahsedilir. İnsanlara Tanrıların haberlerini getirir. (Kaynak: Türk Söylence<br />

Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Cargıl: (Car/Çar/Çer). Car Moğolcada nara, avaz, bağırma anlamlarına gelir. Carçı/Çerçi<br />

sözcüğü köy köy dolaşan seyyar satıcıları ifade eder çünkü her girdiği köyde bağırır.<br />

CEDEY HAN: Korucu Tanrısı.<br />

Eşdeğer: ŞEDEY (ŞADAY, ŞATAY, ÇADAY) HAN<br />

Altın Dağ’ın koruyucusudur. Yedi köpeği vardır. Köpekleriyle birlikte Altın Dağ’a giden yolu korur.<br />

Başında takılı tolgası (miğferi) ile betimlenir. Kaya Kapısı adlı yer altı geçidinin başında durmaktadır.<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!