18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 59<br />

BULUNÇ: Vicdan.<br />

Eşanlam: 1. DUYUNÇ 2. OYAT, UYAT<br />

Kişiyi davranışlarını incelemeye zorlayan, kendi ahlak anlayışını sorgulamasını ve kendini yargılamasını<br />

sağlayan içsel güç. Tüm kültürlerde insanın Yaratıcıya açılan kapısı olarak bakılır. Doğru olanı bulmak<br />

için aslında başka bir şeye ihtiyaç yoktur. İnsan tek başınayken bile vicdan sayesinde kötülükten<br />

kaçınabilir. Yeterki onun sesini dinlesin. Bulunç bir ses gibi insana eyitir (konuşur). Bu nedenle<br />

“Duyunç” adı da verilir. İyicil ruhlarla iletişimin bir sonucu olduğunun düşünülmesi sonucu da<br />

çıkarılabilir. Bu anlamda Duyunç ve Ötüğ (Dua) aslında iki yönlü bir işleyişe sahiptir. Duyunç içten<br />

gelen sesi dinlemek, Ötüğ ise Tanrıya yakarmaktır. Bazı yörelerde vicdan için Uyat/Oyat tabiri de<br />

kullanılır. Pek çok din ve inanç sisteminde vicdana büyük önem verilmesi onun Tanrısal ,letişime veya<br />

kainata açılan bir unsur olarak algılanması nedeniyledir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />

<strong>Karakurt</strong>)<br />

� Bulunç: (Bul). Bulmak fiilinden türemiştir. İnsanın doğruyu ve yanlışı kendi doğuştan var olan,<br />

daha sonra da eğitim toplumsal yaşam ile biçimlendirilen içsel algı süreçleriyle bulabileceği<br />

anlamı taşır. Eski Altayca ve Moğolcada kazmak anlamı kökün içinde mevcuttur.<br />

BULUT İYESİ: Bulut Ruhu.<br />

Eşdeğer: BOLIT ISI<br />

Bulutun koruyucu ruhu. Yağmur İyesi yani Yağmurun koruyucu ruhu da bulutlara bağlıdır. Bunun<br />

dışında dikkat çekici ve bulutlarla ilgili olan İyeler şunlardır. Bulut İyesiyle bağlantılı olan Etin<br />

(Gökgürültüsü) sözcüğü Sibiryadaki Etin adlı Üstün Varlığı/Ruhu da akla getirmektedir.<br />

- Etin/Eten İyesi: Gökgürültüsü Ruhu.<br />

- Ayanga/Ayunga İyesi: Gökgürültüsü Ruhu.<br />

- Çakılgan/Çağılgan/Çakın İyesi: Yıldırım Ruhu.<br />

- Yıldırım/Yıldırak/Yılağan İyesi: Yıldırım Ruhu.<br />

- Şimşek/Çemşek/Şüğşek İyesi: Şimşek Ruhu.<br />

- Yaşın/Yışın/Yeşin İyesi: Şimşek Ruhu.<br />

Bulut Kızları (bazen Uygur Kızları) adı verilen ruhların da Bulut İyesi ile bağlantılı olma ihtimali vardır.<br />

Bunlar yedi kardeştirler ve çok eski zamanlarda yaşayıp ölmüşlerdir. Saçları dağınık, gözleri şaşıdır.<br />

Uzun tırnaklarla ve parçalanmış elbiselerle dolaşırlar. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong><br />

<strong>Karakurt</strong>)<br />

� Bulut: (Bul/Bol). Gökyüzünde su, buz veya toz zerreciklerinin yoğunlaşmasıyla oluşan yığın.<br />

Üretme, yapma, oluşturma kavramlarıyla bağlantılıdır. Kelime kökü bolluk kavramını ihtiva<br />

eder. Bolluk getiren demektir. Tunguz ve Mançu dillerinde Bolo kökü gökyüzünü ve havayı<br />

ifade etmekte kullanılır.<br />

BUNCAK HAN: Bekçi Tanrısı.<br />

Eşdeğer: BUNÇAK (MUNCAK, PONÇAH, POĞONCAH) HAN<br />

Kayra Han’ın saray yolunu koruyan iki bekçiden biridir. Busul Han ile birlikte anılır. (Kaynak: Türk<br />

Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Buncak: (Bun). Bunaltan, sıkıntı veren demektir. Ayrıca nazar boncuğu demek olan Monçuk<br />

ile de ilgilidir.<br />

(Bakınız: BUSUL HAN)<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!