You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 43<br />
AYSAR: Değişken Karakter.<br />
Ay’a (ayın hareketleri ile evrelerine ve belki de dünyaya olan mesafesine) bağlı olarak karakteri ve<br />
huyu değişen kişi ve onun yaşadığı psikolojik durum. Aysamak fiili de aynı şekilde bu değişken ruh<br />
halini ve sonuçlarını anlatmakta kullanılır. Batı mitoloji ve masallarında yer alan ve dolunayda kurda<br />
dönüşen Erbörü (Kurtadam) motifi bu anlayışın bir dışavurumudur. Ayın hareketleri ve evreleri<br />
insanoğlunun daima ilgisini çekmiş ve bunlara değişik anlamlar yüklenmiştir. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Aysar: (Ay kökü.) Aylamak (gezmek, dolaşmak) ile de kökensel bağı vardır, bu anlamda<br />
karakterin değişkenliğini ifade eder.<br />
(Bakınız: ERBÖRÜ)<br />
AYZIT HANIM: Güzellik Tanrıçası.<br />
Eşdeğer: AYIĞSIT (AYIHIT, AYISAT) HANIM<br />
Aşkın ve güzelliğin simgesidir. Ongunu kuğudur. Kuğular bu nedenle kutsal sayılır ve dokunulmaz.<br />
Kuğular biçim değiştirmiş kutsal kızlar olarak kabul edilir. Ayığsıt gümüş tüylü bir kısrak biçimine<br />
bürünebilir ve gökten yeryüzüne bu şekilde iner. Kısrak kılığındayken kuyruk ve yelelerini kanat gibi<br />
kullanır. Ormanlarda dolaşmayı sever. Ak bir kalpağı, çıplak omuzlarında ak bir atkısı vardır. Çocukları<br />
ve hayvan yavrularını korur. İnsanlara sevgi ilham eder. Sarayının kapısında ellerinde gümüş bakraçlar<br />
ve gümüş kamçılar bulunan yasakçıları (bekçileri) vardır. Bu yasakçılar kötü insanları içeriye almazlar.<br />
Ayzıt’ın kızları vardır. Onlar da kuğu kılığına bürünebilirler. Ayzıt’ın kızları büyülü beyaz bir tülü<br />
giyinince kuğuya dönüşürler. Beyaz Turna kuşu da diğer simgelerinden biridir. Sümerlerde Ay<br />
Tanrıçası olan Aya’da ışık saçmaktadır ve adı da bu anlamla bağlantılıdır. Aşk her zaman ışıkla ve<br />
parlaklıkla simgelenmektedir. “Aşk Ateşi gözlerimi kör etti” ifadesi bunun en belirgin anlatımıdır.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ayzıt: (Ay). Ay gibi parlak demektir. Ay güzelliği ve ışığı, nuru simgeler.<br />
AZA: Kötü Ruh.<br />
Eşdeğer: ASA<br />
Moğolca: ADA<br />
Azalar biçiminde çoğul olarak kullanılır. Yeraltındaki karanlık yurtlarında yaşarlar. Genel olarak<br />
kötücül ruhların ve kötü varlıkların tamamına verilen bir addır. Oyrotlarda 13 farklı kötücül ruh<br />
kategorisinin tamamını anlatır. Karşıtı Aya’dır. Bazı kaynaklarda üç türü sayılır.<br />
1. Azabuk: Kötücül ruhlar. (Bkz. BUK)<br />
2. Azaşulbus: Kötücül cadılar. (Bkz. ŞULBUS)<br />
3. Azahortan: Kötücül hortlaklar. (Bkz. HORTLAK)<br />
Bu sözcüklerin hepsi de farklı niteliklerde olmak üzere hep kötü ruh demektir. Azar sözcüğü yine kötü<br />
ruhlara dayalı hastalıkları ifade eder. Azarlamak fiili de buradan türemiştir. İnsanlara kötü ruhları<br />
göndermek demektir. Yakut mitoljisinde Abası adı ile kullanılır. Kumandılarda ise iki farklı sınıf olarak<br />
yer alırlar.<br />
A. Çertegri: Şeytan. (Bkz.)<br />
B. Çor: Cin. (Bkz.)<br />
Ruhsal ve fiziksel hastalıkları tanımlamakta kullanılan Azar-Bazar (Asar-Masar, Eser-Meser, Azar-<br />
Pazar, Ezar-Bezar) veya Azar-Kazar (Ezer-Kezer) ya da Kasar-Pasar (Kazar-Pazar) tamlamaları da yine<br />
bu kavramla yakından alakalıdır ve olasılıkla üç tür kötücül varlıkla ilgilidir:<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language