You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 41<br />
yeryüzündeki pek çok kültürde korkulan bir hayvan olarak yer almıştır. Çöllerde, bozkırda, ormanda,<br />
kutuplarda dahi var olan türleri onu gücün ve vahşi yaşamın simgelerinden birisi haline getirmiştir.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ayı: Pençeleri olan iri ve yırtıcı bir hayvan. Sözcük olarak güç anlamını barındırır.<br />
(Yansı: AYI ANA)<br />
AYI ANA: Ayı Tanrıça.<br />
Eşdeğer: AZIĞ (ADIĞ, AZI, ACU) ENE<br />
Moğolca: BAVGAY ECE<br />
Bazı Türk boyları ayıdan türediklerine inanırlar. Finlerde ayı en kutsal hayvan olarak kabul edilir.<br />
Kahverengi ayı bu toplumda ayrı bir öneme sahiptir. Fin (Suomi) halkı Ural kökenli olup Türklere<br />
komşu bir kavimdir ve İskandinavyaya göç ederek orada devlet kurmuşlardır. Ayı gücü, toprağı,<br />
savaşçılığı büyüklüğü simgeler. Ayı tırnağının ve pençelerinin koruyuculuğuna inanılır. Modern<br />
ekonomi/borsa teorilerinde Ayı Eğilimi yukarıdan aşağıya doğru vurulan pençeyi, yani değeri düşen<br />
kıymetlerden kar elde etmeyi anlatır ve bu benzetmenin yapılmış olması insanın ne kadar çağdaş<br />
olursa olsun daima içinde ilkel bir yön bulunduğunu açıkça ortaya koyar. Gerçi bu durumun doğrudan<br />
Türk söylenceleriyle bağlantılı olduğunu söylemek mümkün değildir fakat pek çok kültürün de ortak<br />
algılayaşlarının olduğu muhakkaktır. Yani söylencelerin de kendine özgü yönleri olduğu kadar diğer<br />
toplumlarla benzer ve aynı zihinsel süreçlerle ortaya çıkmış olan taraflarını da göz ardı etmemek<br />
gerekir. (Karşıt: Boğa Eğilimi). İnsanoğlunun korktuğu şeye saygı duymasının ve onu yok etmeye<br />
çalışmak yerine onunla özdeşleşerek onun gibi olmayı amaçlamasının en güzel örneği Ayı Ana ve Ay<br />
Ata kavramlarıdır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ayı: (Ay/Az). Pençeleri olan iri ve yırtıcı bir hayvan. Sözcük olarak güç anlamını barındırır. Az<br />
kökü Azman (Vahşi Hayvan) sözüyle de yakından alakalıdır. Moğolca Ayh sözcüğü korku<br />
demektir ve bağlantılı olması muhtemeldir.<br />
(Yansı: AYI ATA)<br />
AYIĞ HAN: Gökyüzü Tanrısı.<br />
Eşdeğer: AYIHIT HAN, AYBIT HAN<br />
İlk insanı o yaratmıştır. Dünyayı idare eder. Yaratıcı ruhların en büyüklerindendir. İnsanlara<br />
yeteneklerini ve becerilerini o verir. İlham kaynağıdır. Toprağın verimli olmasını sağlar. Kısaca<br />
yaratıcılıkla ilgili tüm unsurların kaynağıdır. Bereket ve hayvanların çoğalması onun isteğiyle olur.<br />
Yiğitleri ölümden kurtarır, ölen kahramanlara yeniden can verir. İnsanlardan ve diğer canlılardan<br />
sorumludur. Ürüng (ak, beyaz, saf, temiz) olarak tasvir edilir. Kendisine beyaz at kurban edilir. Bu<br />
kurban “Idık” şeklindedir. Yani canlı olarak doğaya salınır. Bir daha kimse o hayvana el sürmez. Bu<br />
canlılar ışığın doğduğu yöne yani doğuya doğru sürülür. Göğün 13. katında oturur. İnsanların ısınması<br />
için Güneş’i yaratmıştır. Ulu, kutlu, nurlu bir varlığa sahiptir. İnsanların özel işlerine karışmaz. Ongunu<br />
Kartal’dır. Ayığı (Ayığ) adı verilen ruhlar onun emrindedir. Ağar Han ile aynı kişi olduğu<br />
söylenmektedir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ayığ: (Ay). Ayışığı ve Yaratmak anlamlarını içerir. Aymak (kendinde olmak) fiili ile aynı kökten<br />
gelir. Aymaz ise karşıt anlamlı olarak gafil, kendini bilmez demektir. Moğolca Ayh sözcüğü<br />
korku demektir ve bağlantılı olması muhtemeldir.<br />
(Bakınız: AYIĞI)<br />
(Benzer: AĞAR HAN)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language