Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 39<br />
biçiminde yarı göçebe bir uygulamaya dönüşmüştür. Yazın yüksek ve serin, hayvanların daha iyi<br />
yayılabiceği yerlere (Yazla/Yayla), kışın ise kuytu ve korunaklı bölgelere (Kışla) dönüşümlü olarak<br />
göçülmüştür. Bazen “Bucak İyesi” tabiri de kullanılır. Anadoluda Bucak sözcüğü küçük bir anlam<br />
kayması ile ilçeden küçük, köyden büyük birim (Nahiye) için kullanılmaya başlamıştır. Fakat yaklaşık<br />
bir anlamla köyün koruyucu ruhu olduğu anlaşılmaktadır. Hatta az kullanılmakla beraber Güzlek<br />
(Sonbaharda kalınan yer) ve Köklek (İlkbaharda kalınan yer) sözcükleri de mevcuttur. Kırgızlar hem<br />
kışlık ve hem de yazlık daimi mesken için catak sözünü kullanırlar. Bu, yatak demektir. Cataka kalmak<br />
sözü ise yaylaya göçmeksizin kışlakta oturmak manasına gelir.<br />
- Bucak (Buçak): (Buc/Buç). Nahiye demektir.<br />
- Catak (Çatak): (Cat/Yat). Yaz-kış sürekli kalınan köy. Yatılan yer demektir.<br />
- Kıştak (Kışlak): (Kış). Kışlamak kökünden gelir. Kışın kalınan Köy demektir.<br />
- Yazdak (Yaylak): (Kış). Yaylamak kökünden gelir. Yazın kalınan Köy demektir.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Avul: (Ağ/Av). Köy demektir. Ağıl sözüyle bağlantılıdır. Civar, çevre anlamlar içerir.<br />
(Bakınız: İYE)<br />
AY HAN: Ay Kağanı.<br />
Moğolca: SARA (HARA) HAN<br />
Oğuz Han’ın ikinci eşinden olan oğludur. Ongunu kartaldır. Kartal hükümranlığı simgeler. Buryatçada<br />
Hara Ay demektir (Moğolca Sara), bazı kayıtlarda Oğuz Han’ın babasının adı Kara Han, iken bazı<br />
kaynaklarda Ay olarak gösterilmesi bu kelime benzeşimi olabilir. Halbuki Ay Han, Oğuz Han’ın oğlunun<br />
adıdır. Ay pek çok kültürde dişil bir varlıktır, ancak Türklerde hem dişi hem de erkek Ay Tanrısı<br />
mevcuttur. Fakat özellikle vurgulanması gereken husus, Ay Han’ın bir Tanrı değil, kutsal bir kişi olarak<br />
kabul edildiğidir. Ay sözcüğü burada nitelik veya özellik değil bir sıfattır. Ay Ata ile karıştırılmamalıdır.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ay: (Ay). Dünya’nın uydusu olan gök nesnesi. Parlaklığı, ışığı ve güzelliği sembolize eder.<br />
Sözcük kökünde de bilinç, ışık, parlaklık gibi anlamlar vardır.<br />
(Karıştırılan: AY ATA)<br />
AYA: İyi Ruh.<br />
Ayalar biçiminde çoğul olarak kullanılır. Hayırsever ruhların ve meleklerin genel adıdır. Çoğunlukla<br />
gökyüzünde yaşarlar. 17 farklı iyicil ruh kategorisinin tamamını anlatır. Karşıtı Aza’dır. Yeryüzündeki<br />
tüm yaratıcılığın, bereketin, sevginin kaynağıdırlar. Ayaçı (Ayatçı) tabiri yaratıcı ruhlar için kullanılır.<br />
Ayığı şeklinde de ifade edilir. Bu tabir Yakut mitolojisinde Abası’nın karşıtı olarak yer alır. Türklerde,<br />
İslamiyetteki melek sözcüğünü karşıladığını öne sürenler de bulunmaktadır. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Aya: (Ay). Yaratmak ve ışık anlamını içerir. Avuç içi anlamı da bulunur. Ayamak (Kayırmak,<br />
korumak) fiili ile aynı kökten gelir. Moğolca iyilik ve müzik, ezgi anlamını da içerir. Evenk<br />
dilinde Aya, Eski Moğolcada Ayı sözcükleri iyilik manasına gelir.<br />
(Karşıt: AZA)<br />
(Eşanlam: AYIĞI)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language