You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 28<br />
� Alpamış: (Al). Alp sözcüğünden gelir. Yiğitlik, kahramanlık anlamlarını taşır. Alba sözcüğü<br />
Moğolcada görev anlamına gelir ve bu mana ile de bağlantılı olabilir. Bu açıdan bakıldığında<br />
kendisine ilahi bir görev verilmiş kişi olarak ele alınabilir.<br />
(Bakınız: ŞUBAR)<br />
ALTAY HAN: Altın Tanrısı.<br />
Eşdeğer: ALTIN (İLTEN, ALTUN) HAN<br />
Moğolca: ALT (ALTAN) HAN<br />
Macarca: ARAN ATYA<br />
Altın Dağ’ın sahibi ve koruyucusudur. Altından bir giysi giyer. Altın, Türk kültüründe altın hakanlık<br />
(imparatorluk) simgesidir. Altın çukalı (zırhı) ve tolgası (miğferi) vardır. Kargısı ve yayı atındandır. Altın<br />
Dağ erişilmez bir uzaklıktadır ve zirvesi görünemeyecek kadar yüksektir. Altan Han yerle göğü<br />
birbirine bağlayan bu dağdan sorumludur ve zirvesinde oturur. Zenginliği, ihtişamı, değerli madenleri<br />
temsil eder. Macarlarda Arany Atyacska (Altın Ata) adlı bir karakter vardır. Ural-Altay kültürlerinin<br />
ortak bir motifidir. Kazakya Isık kurganında bulunan altın zırhlı, altın giysili tekin (prens) bu anlayışın<br />
somut bir dışavurumudur. Atı için altından koşum takımı bulunan Altın Tekin, Türklerin eski çağdaki<br />
yaşayışları hakkında vermektedir. 18 yaşında olduğu tahmin edilen genç bir prense ait cesedin<br />
üzerindeki altın zırh bile başlı başına bir sanat eseridir. Kurganda bulunan bir yazıyı kimi araştırmacılar<br />
“Khan uya üç otuzı yok boltı. Utugsi tozıltı.” yani “Tigin, 23′ünde öldü. Halkının başı sağ olsun.”<br />
şeklinde okudular. Bu müthiş giysiden ve altın eşyalardan da anlaşılmaktadır ki, altın nesneler yalnızca<br />
ihtişam ve gösteriş amaçlı değil Altan Han’a duyulan bir saygının olarak bu kurgana koyulmuştur. Belki<br />
de böylece Altay Han’ın gönlü alınarak genç prensin cennete gitmesi sağlanacağı düşünülmüştür.<br />
Mogurcada Haltan olarak geçer. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Altan: (Al). Işıldamak, Parıldamak anlamlarına gelir. Altın sözcüğü ile aynı kökene sahiptir.<br />
Alım, alımlılık gibi göz alıcılık ve alav (alev), alaz gibi yakıcılık bildiren fiillerle aynı kökten<br />
gelmektedir. Altın bütün insanlık tarihinde zenginliğin en çok bilinen simgesidir ve pek çok<br />
büyük uygarlık altın para uygulamasını tarih içinde kullanmıştır.<br />
ALTINÇAĞ: Devri Saadet.<br />
Eşdeğer: ALTINÇAK, ALTANŞAK<br />
Moğolca: ALTANGALAV, ALTANGALAB<br />
İnsanların mutluluk, zenginlik ve huzur içinde özgür ve kavgasız yaşadığı geçmiş bir dönemi anlatır.<br />
Kimileri ise bunu geleceğe yönelik bir ütopya (düşülke) haline getirerek, insanların üst düzey bir<br />
bilince ulaştığı, toplumsal bir yapıyı anlatmak için kullanmıştır. İnsan psikolojisinin doğal bir sonucu<br />
olarak geçmişe özlem veya gelecekte daha güzel bir dünya umudu hemen her toplumda bir biçimde<br />
kendisini dışavurmuştur. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Altınçağ: Altın + Çağ<br />
ALTINDAĞ: Kutsal Dağ.<br />
Eşdeğer: ALTANTAV, ALTANTAĞ, ALTUNTAH, ALTANTAK<br />
Eşanlam: 1. BOZDAĞ, PUSTAK, PUSTAG 2. TASTAV, TAZTAĞ, DAZDAĞ, TASKILTAV<br />
Moğolca: ALTANAVLA, ALTANULA<br />
Altay Dağları’nın simgeselleşmiş biçimidir. Gökyüzünde bulunur. Türk yurdunun ve devletinin<br />
enginliğini göz alıcılığını temsil eder. Burada dokuz Tanrı yaşar. Zirvesinde ise Altan Han vardır. Tanrı<br />
Ülgen’in tahtı burada yer alır. Altın Türk kültüründe altın hakanlık (imparatorluk) simgesidir. Altın<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language