Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 25<br />
Açıklama: Anadolunun değişik bölgelerinde Ekiz (İkiz) Oluk veya çeşmenin çift olduğunu belirten<br />
pınarlar vardır. Ve o yörede önemi bulunur. Örneğin bir rivayette birbirine sarılarak donup ölen iki<br />
kardeşin (veya anne ile çocuğun) gözyaşlarından meydana geldiğine dair bir söylencesi vardır.<br />
(Bakınız: ALIGAN HAN)<br />
ALINCA HAN: Türklerin Atası.<br />
Eşdeğer: ALINÇAK HAN, ALUNCAK HAN<br />
Türklerin atası olan kağan. Bulca Han’ın soyundan gelir. Türk boyları onun çocuklarının soyundan<br />
türemiştir. Buka Han’ın oğludur. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Alınca: (Al). Alınan (kendisinden soy alınan) ve ayrıca önyüz, bir şeyin ön tarafı demektir.<br />
Moğolcada Elünce sözcüğü Ced (Atalar) demektir.<br />
ALKIM: Gökkuşağı.<br />
“Alakuşak” da denir. Anadoluda Gökkuşağı veya Ebemkuşağı olarak söylenir. Düşmekte olan yağmur<br />
damlalarında ışığın kırılmasıyla oluşan yansıma. Renkler birbirinden ayrışarak sırayla dizilirler. Umay<br />
Ana yeryüzüne inmek için gökkuşağını kullanır. Bazen göğe asılmış bir yay olarak düşünülür. Bazen bir<br />
yol olarak düşünülür. Al inancıyla bağlantılı olarak ele alındığında yerle göğü birbirine bağlayan<br />
büyülü bir köprü olduğu anlaşılır. Pura adlı koçlar veya atlar (ruhlar) alkımın üzerinde görülürler.<br />
Yeygör, Süleyke gibi adlarla da bilinir. Moğollar Solongo derler. Buryatlar Holongo derler. (Bkz.<br />
Olongo) Kazakçadaki tabir ise başka bir mitolojik varlıkla ilgilidir ve Kempirkoşak (Kempirkuşağı) ve<br />
Enekemkoşak/Cenekemkoşak denir. Anadoluda çocuk oyunlarında büyük ve tıpkı gökkuşağı gibi<br />
renkli bilyelere Eneke adı verilir. Teleğüt Tüklerinde ise Eneke sözcüğü koruyucu ruh demektir. Koşak<br />
sözcüğünün koç, kukla, ikiz gibi anlamları da bulunur. Tüm dünya mitolojilerinde ilgi çekici bir unsur<br />
olan Gökkuşağı pek çok dış tesirle karşılaşsa da bir kuşak olduğu ve yeryüzünü sardığı fikri temelde<br />
aynı kalmıştır. Azericede Göykurşağı şeklinde ifade edilir ve anlam Türkçdekiyle aynıdır. Türk<br />
kültüründe daima bu kavramı nitelemek için Kuşak tabirinin tercih edildiği görülür. Şamanın göğe<br />
çıktığı bir köprü olarak algılanır. Tüm dünya mitolojilerinde gökkuşağına söylencesel anlamlar yüklenir<br />
ve çoğu zaman da bunu çağrıştıran isimler verilir. Gökkuşağı görsel olarak tüm insanlığın daima ilgisini<br />
çekmiştir, çünkü fizik kuralları gereği ona hiçbir zaman ulaşmak mümkün değildir, bu nedenle geriye<br />
tek bir şey kalır, hayalgücünü zorlamak. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Alkım: (Al). Alkımak fiiliyle bağlantılıdır. Beğenilme, hoşa gitme anlamı bulunur.<br />
ALKIMAK: Hayırdua Etmek.<br />
Eşdeğer: ALKAMAK, ALGAMAK, ALGIMAK, ALKUMAK<br />
1. Bir insan için iyi temennilerde bulunmak ve bu amaçla Tanrı’ya yakarmak. Tüm dünya kültürlerinde<br />
başkaları için iyi dileklerde bulunma olgusuna rastlanır.<br />
2. Bir şeyin beğenildiğini ve onyalandığını, hoşa gittiğini göstermek. Bunun için el çırpmak. Bu durum<br />
günümüz kültür anlayışının bir sonucu olarak tüm dünyanın ortak bir beğeni gösterme aracı haline<br />
dönüşmüştür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Alkımak: (Al). Yakarmak, övmek anlamları vardır. Ayrıca Al kökü dikkat çekmeyi de ifade eder;<br />
alım, alımlı sözcüklerinde olduğu gibi. İyi ruhların dikkatıinin çekilmesini de uzak bir anlam<br />
olarak içeriyor olabilir.<br />
(Bakınız: ALGIŞ)<br />
(Karşıt: KARGIMAK)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language