You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1. Dünya bugünde yaratılmıştır.<br />
2. İlk insan bugün yaratılmıştır.<br />
3. Hz. Nuh’un gemisi bugün karaya oturmuştur.<br />
4. Hz. Muhammed’e bugün peygamberlik verilmiştir.<br />
5. Şii ve Alevi inancına göre Hz. Ali bugün doğmuştur.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
S a y f a | 242<br />
� Yılgayak: (Yıl). Yıl sözcüğünden gelmektedir. Yılın geçişi demektir. Yıl ve kaymak sözcüklerinin<br />
bileşimi de olabilir.<br />
(Bakınız: KOSA)<br />
YILMAYA: Kanatlı At.<br />
Eşdeğer: CILMAYA<br />
Uçan At. Kanatları vardır. Genelde beyaz veya kara (tek renk) bir at olarak betimlenir. Beyaz kanatları<br />
vardır ve Kuday (Tanrı) tarafından yiğitlere yardımcı olması için yaratılmıştır. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Yılmaya: (Yıl). Hızlılığı ifade eder. Yıldırım kelimesiyle aynı köke sahiptir. Yılmanık, parlak<br />
demektir. Yılmak ise korku bildirir.<br />
(Bakınız: TULPAR)<br />
YO HAN: Yeraltı Tanrısı.<br />
Eşdeğer: YOĞ HAN<br />
Yeraltını korur. Yokoluşu simgeler. Dokuz kat olan yeraltını (cehennemi) yönetir. Karanlıklar içindedir.<br />
Kimseye görünmez. Yaşadığı yer Uluğ Kayın’ın köklerinin altındadır. Oğlunun adı ise So Han’dır.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Yo: (Yoğ/Yok). Yokluğu çağrıştırır.<br />
YOL İYESİ: Yol Ruhu.<br />
Eşdeğer: YUL (COL, ZOL, YOLAK) ISI<br />
Eşanlam: ÖRE İYESİ<br />
Moğolca: COL (ZOL) EZEN<br />
Yolların koruyucu ruhu. Her yol için farklı bir İye vardır. Yol aynı zamanda yasa ve düzeni, mutluluk ve<br />
huzuru temsil eder. Talih ve doğruluk gibi kavramları içerisinde barındırır. Yol doğru bilineni yapmak<br />
demektir. Yol İyesi, kötü niyetli insanları her gün yürüdükleri yoldan şaşırtabilirmiş. Hiç beklenmedik<br />
bir anda bu tür insanlar bildik bir yoldan giderken kendilerini karanlık orman içinde bulurlarmış.<br />
Bazen de kar fırtınasında insanlar evleri etrafında dolanıp dururlar, eve girecek yolu bulamadan<br />
donup ölebilirlermiş. Sabah olunca köylüler yolunu şaşırmış ve donmuş insanı evin etrafında<br />
bulurlarmış. Çerçi sözcüğü köy köy gezen seyyar satıcı demektir ve masallarda yollarda hep onlara<br />
rastlanır. Çerçi/Carçı Moğollarda da aynı anlama gelir. Eskiden eşek veya katırlarla gezen çerçilere<br />
1900’lü yılların sonrasında dahi rastlamak mümkündü, bir kısmı ise küçük kamyonetlerle bu işi<br />
yapmaktaydılar. Yolların diğer vazgeçilmezleri ise Haydutlar (Uğrular) ve Çingenelerdir. Yolak İyesi ise<br />
patikanın koruyucu ruhudur. Geçitlerin de İyeleri vardır, mesela Yakutlarda Attuk İçi, geçitleri ve<br />
aşakları koruyan ruhları ifade etmekte kullanılan bir kavramdır. Yollar Türk kültüründe yönler ile<br />
bağlantılıdır ve kalelerde ve şehirlerde çıkış kapıları da yönlerle belirtilir, bu kapılardan yollar belirtilen<br />
yönlere doğru gider. Başlıca yönler değişik şive ve lehçelerde şöyle adlandırılır:<br />
- DOĞU/DOĞI: Çığış, Şığıs. Künçığış, Könsığış. Gündoğusu.<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language