Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 240<br />
� Yer: (Yer). Toprak. Yeryüzü, dünya. Yerleşmek fiili ile düşünüldüğünde, üzerinde yaşanan alan<br />
demektir. Yerçi/Yirçi rehber anlamına gelir.<br />
(Bakınız: İYE)<br />
YER-SU: Doğa Katmanı.<br />
Eşdeğer: YARSUB, YARSUV<br />
Yer ve su ruhlarını da içeren doğal varlıkların tamamından oluşan bir külttür. Bu anlamda kutsal bir<br />
güç ve yaşam enerjisidir fakat maddi varlıklardan da soyutlanmış değildir. İnsanlar bu enerji ile ve bu<br />
enerjiyi taşıyan soyut varlıklarla doğrudan irtibat ve iletişim kurabilirler. Çünkü insana en yakın olan<br />
soyut katman burasıdır. Moğol Bayrağında simgesel olarak yer alan unsurlardan birisidir. Yer Su<br />
ruhları ise kendi içlerinde birkaç büyük alt kategoriye ayrılabilir fakat bu kesin bir sınıflandırma<br />
değildir. Çünkü alt kategorilerden ziyade bu ruhların hemen her nesne, canlı veya doğal varlık ile<br />
ilişkili olarak yüzlercesinin tespit edilebileceği gerçeği daha büyük önem taşımaktadır. Yine de kabaca<br />
şöyle genel bir sınıflandırma yapılabilir. Dağ Ruhları, Orman Ruhları, Ev Ruhları ve Su Ruhları en çok<br />
öneme sahip olarak ortaya çıkarlar. Diğer ruhları bunların içinde veya bunlara bağlı olarak yer alan<br />
soyut varlıklar olarak düşünmek mümkündür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Yarsuv: Yer + Su<br />
(Karşıt: GÖK-KALIĞ)<br />
YERTANRI: Arz İlahı.<br />
Eşdeğer: YERTENGRİ, CERTENGER<br />
Yeryüzü Tanrısıdır. Bazen kötülükleri ve insani, ve nefsani oluşumları temsil eder. Göktanrı yanında<br />
ikinci planda kalır. Soyuttur. İnsan biçimli olarak tasvir edilmemiştir. Yeryüzü veya Dünya “Yertinç /<br />
Yerdinç” olarak ifade edilir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Yertanrı: Yer + Tanrı<br />
(Karşıt: GÖKTANRI)<br />
YILAN ATA: Yılan Tanrı.<br />
Eşdeğer: ÇILAN (ZILAN, CILAN, ILAN, YIL, ZILANGAÇ) EDE<br />
Yılanların kendisinden türediği efsanevi yaratık. Kara Yılan olarak betimlenir. Belinden aşağısı yılan,<br />
üst kısmı insan olarak betimlenir. Fars kültürünün etkisiyle “Şahmaran” tabiriyle özdeşleşmiştir. Yerin<br />
yedi kat altında yaşar. Her tür derde deva bulabilir. Yılan bu nedenle tıbbın sembolüdür. Pek çok<br />
dinde insanoğlunu kandırarak cennetten kovulmasına neden olan varlık, yılan kılığına girmiş<br />
Şeytandır. Bazen boynuzlu olarak betimlenir. Tek boynuzu vardır. Çift boynuz nasıl evrensel düzeni<br />
(karşıtların birliğini) simgeliyorsa tek boynuzda düzensizliği, eksikliği, şeytani varlığı temsil eder.<br />
Karanlık dünyadaki varlıklar hep tek boynuzlu, tek kollu, tek bacaklı varlıklardır. (Veya tek sayılar; üç<br />
bacaklı at gibi…) Sümerlerde Azag adlı büyük bir yılan vardır ve Türk kültüründeki Aza adlı kötücül<br />
varlıklarla da bağlantılı görünmektedir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Yılan: (Yıl). Yılmak fiilinden gelir. Yılmak korkmak, çekinmek demektir demektir. Moğolcada<br />
aynı kökten gelen Şaldan (eski Moğolca Sıldang) ve eski Türkçe Yalang ise çıplak demektir.<br />
Yılanın tüysüz olmasıyla bağlantılıdır.<br />
(Yansı: YILAN ANA)<br />
YILAN ANA: Yılan Tanrıça.<br />
Eşdeğer: ÇILAN (ZILAN, CILAN, ILAN, YIL, ZILANGAÇ) ENE<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language