18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 236<br />

YEK: İblis.<br />

Eşdeğer: YİK, YEG, YİĞ<br />

İnsanoğlunu yoldan çıkaran ve kötülüğün simgesi olan varlık. Tanrıya isyan etmiştir. Kısa boylu ve<br />

güçlü bir varlıktır. Alemin karanlık güçlerini temsil eder. Yerin altında yaşar. Yaka adlı kötü ruh ile de<br />

bağlantılıdır. Çak veya Çek denilen yine Şeytan anlamını içeren sözcük ile de ilişkili görünmektedir.<br />

Yiğ: Verem, Yiğnik: Dizanteri demektir. Bulgar kültüründe Yaga adlı bir cadı figürü vardır. (Kaynak:<br />

Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Yek: (İğ/Yiğ) ve (Çak/Cak/Yak). Hastalık, kötülük, fesatlık kavramlarını barındırır. İddia edildiği<br />

gibi Arapça veya Farsça kökenli değildir. İğrenmek fiili yine bu kökten gelir.<br />

(Eşanlam: ÇAK)<br />

YEL ANA: Rüzgar Tanrıça.<br />

Eşdeğer: CEL (ÇEL, ŞİL, CİL, ZEL, TIĞAL) ENE<br />

Moğolca: SALHIN (HALHIN) ECE<br />

Macarca: SZEL ANYA<br />

Macar mitolojisinde Zel Ene (Szelanya) olarak bilinir. Eskiden yaşamsal unsurlardan birisi sayılan<br />

havanın hareketli hali olan yel için algılanan canlılık içeriği daha sonra ruh, cin gibi kavramları da<br />

çağrıştırmaya başlamıştır. Macarlara göre dünyanın sonundaki büyük bir dağda bulunan bir mağarada<br />

yaşar ve bu mağaranın etrafında güçlü fırtnalar döner. Bu mağarayı koruyan Yel Ana kendisi güçlü bir<br />

kasırga olup eser. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Yel: (Yel/Yil/İl). Esinti anlamı vardır. Havanın yer değiştirmesi nedeniyle meydana gelen akım.<br />

Ruh, can, gizem gibi anlamlarla aynı kökten kaynaklanır. Rüzgar, esinti demektir.<br />

(Yansı: YEL ANA)<br />

YEL ATA: Rüzgar Tanrı.<br />

Eşdeğer: CEL (ÇEL, ŞİL, CİL, ZEL, TIĞAL) EDE<br />

Moğolca: SALHIN (HALHIN) EÇEGE<br />

Macarca: SZEL ATYA<br />

Macarlar Zel Kralı (Szelkraly) adı da verirler. Dünyadaki tüm fırtınaların, rüzgarların, kasırgaların,<br />

hortumların, tayfunların yöneticisi olan Tanrı. Harman savurmak isteyen köylüler Yel Ata’yı yardıma<br />

çağırırlar. O da samandan bir avuç alarak atına yem alarak götürürmüş. Atı rüzgara dönüşür ve bir<br />

anda istediği yere ulaşır. Yel Ata’ya bağlı iyeler şunlardır. Etrüsklerde Cel adlı bir yer altı Tanrısı vardır.<br />

- Holoruk/Holloruk İyesi: Hortum Ruhu.<br />

- Kasırga/Gasırga İyesi: Tayfun Ruhu.<br />

- Borağan/Burağan/Boran İyesi: Fırtına Ruhu.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Yel: (Yel/Yil/İl). Esinti anlamı vardır. Havanın yer değiştirmesi nedeniyle meydana gelen akım.<br />

Ruh, can, gizem gibi anlamlarla aynı kökten kaynaklanır. Rüzgar, esinti demektir.<br />

(Yansı: YEL ANA)<br />

YEL İYESİ: Rüzgar Ruhu.<br />

Eşdeğer: CEL (ÇEL, ŞİL, CİL, ZEL, TIĞAL) ISI<br />

Moğolca: SALHIN (HALHIN) EZEN<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!