You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 218<br />
Büyük Yaratıcı gücü ifade eder. Yaratıcı gücün eril yönünü simgeler. Soyut bir varlıktır. Ancak zaman<br />
zaman Ak Ana yerine kullanıldığı gibi, bazen de Ak Ana, Od Ana, Kün Ana, Toprak Ana, Gök Ana gibi<br />
yaratıcı güçlerin tamamını da ifade eder. Avrupa ve Hint-İran kültüründe doğanın unsurları dört tane<br />
olduğu halde Türk kültüründe bu sayı beş olarak ortaya çıkar: 1.Su, 2.Od (Ateş), 3.Gök(Hava),<br />
4.Toprak, 5.Gün (Işık). Pek çok söylencesel varlığın ayrışmadan önceki biçimidir. Ezeli (Önsel) bir<br />
bağıntı olarak ondan kopan ve ayrılan ruhların ve varlıkların yeniden birleştiricisi olarak düşünülebilir.<br />
Bu varlıkları tekrar birbirine yakınlaştırır. Bu bağlamda Tümtanrıcı bir yaklaşıma kaynaklık eder. Bolluk<br />
ve bereketin koruyucusu ve yaratıcısıdır. Hayat verici gücün ve ölümsüzlüğün en üst noktasıdır. O<br />
yaşlanmazdır. Hem düzenleyici başlangıç, hem de karmaşık dağıtıcı sonlanım onda bir araya gelir.<br />
Zıtlıkları içinde barındırır. Bu nedenle zıtlar onda birbirleriyle yer değiştirebilir. Ters işlevli varlıklar<br />
ortaya çıkabilir. Kendi içinde şeytani unsurları da barındırır. İnsani olduğu kadar hayvani bir yönü de<br />
bulunur. Hem yer altı dünyasının hem de göğün sahibidir. İri ve sallanan göğüsler olan bir kadın<br />
olarak betimlenir. Herşeyi bilir. Bahşılara ihtiyar ve bilge bir kadın görünümünde uykularında görünür.<br />
Hem saf ve eldeğmemiştir, hem de doğurgandır ve cinselliği varlığında barındırır. (Kaynak: Türk<br />
Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Uluğ: (Ul). Yüce, büyük, aşkın, görkemli demektir. Ululamak, saygıyla anmak demektir. Ayrıca<br />
ulumak sözcüğü de kurdun kutsallığı ile alakalıdır. Tunguz ve Mançu dillerinde Ula şeklinde<br />
yer alır ve iyilik ifade eder. Bazı Türk lehçelerinde Çince kökenli Lu (ejderha) sözcüğünün<br />
Uluğ/Ulu şeklinde söylenmesi ise tesadüfi olsa bile aynı zamanda bu varlığa yönelik algıyla da<br />
bağlantılı görünmektedir.<br />
(Yansı: ULUĞ ATA)<br />
ULUĞ ATA: Yaratıcı Tanrı.<br />
Eşdeğer: ULU (OLI, OLU, OLO, ULI) EDE<br />
Ulu Toyun veya Ulu Tüyer olarak da anılır. Büyük Yaratıcı gücü ifade eder. Yaratıcı gücün eril yönünü<br />
simgeler. Soyut bir varlıktır. Ancak zaman zaman Ak Ata yerine kullanıldığı gibi, bazen de Ak Ana, Od<br />
Ana, Kün Ana, Toprak Ana, Gök Ana (veya Yel Ana) gibi yaratıcı güçlerin tamamını da ifade eder.<br />
Avrupa ve Hint-İran kültüründe doğanın unsurları dört tane olduğu halde Türk kültüründe bu sayı beş<br />
olarak ortaya çıkar: 1.Su, 2.Od (Ateş), 3.Gök(Hava), 4.Toprak, 5.Gün (Işık). Sür olarak bilinen ruhu ve<br />
şamanları yeryüzüne o göndermiştir. Ulu sözcüğü Sümerce de benzer anlamlar taşımaktadır.<br />
Türkçede Ulu ile başlayan ve masallarda geçen pek çok kavram vardır.<br />
- Uluşar: Şehir Merkezi. Şehir meydanının bulunduğu yer.<br />
- Uluyol: Bulvar. Pek çok yolun kavuştuğu ana cadde.<br />
- Uluğırmak: Büyük Nehir. Birkaç nehrin birleşmesiyle oluşur.<br />
- Uludağ: Çok yüksek ve tehlikeli dağlar.<br />
- Ulukant: Büyük Şehir. Birkaç şehrin birleşmesiyle oluşur.<br />
- Ulukonak: Saray. Hükümdar konağı.<br />
- Uluğağaç: Büyük ve görkemli ağaç.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Uluğ: (Ul). Yüce, büyük, aşkın, görkemli demektir. Ululamak, saygıyla anmak demektir. Ayrıca<br />
ulumak sözcüğü de kurdun kutsallığı ile alakalıdır. Moğolcada Olon çokluk ve fazlalık bildirir.<br />
TYunguz dillerinde Ülen ise iyilik manası taşır.<br />
(Yansı: ULUĞ ANA)<br />
ULUKAYIN: Yaşam Ağacı.<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language