18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 217<br />

diğer toplumlarla benzer ve aynı zihinsel süreçlerle ortaya çıkmış olan taraflarını da göz ardı etmemek<br />

gerekir. (Karşıt: Ayı Eğilimi). (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ud: (Ud). Sığır demektir.<br />

(Yansı: UD ATA)<br />

UD ATA (UY ATA): Boğa Tanrı.<br />

Eşdeğer: UY (UT) EDE<br />

Eşanlam: 1. BOĞA (BUĞA , BUKA) ATA, 2. VAKAR ATA<br />

Moğolca: BUH (BUK) ECEGE<br />

Boğaları korur. Gücü temsil eder. Bazı Türk boyları, soylarını boğadan türediğine inanır. Oğuz Kağan’a<br />

adını veren de Boğa Ata’dır. Kutsal Ay Boğası olarak tanımlanır. Kahramanlarda bulunan boynuz<br />

kavramı boğadan esinlenmiştir. Bu boynuzlar gücü simgeler ve Ay’ı çağrıştırırlar. Kırgızlar Dünya’nın<br />

bir öküzün boynuzları üzerinde durduğuna inanırlardı. Yağmurlar sonucu dağlardan inen seller<br />

böğüren boğalara benzetilir. Boğa Ata boz boğa kılığına bürünerek Tayçı Han’ın boğalarıyla güreşir ve<br />

daha sonra da Han’ın kızıyla sevişir. Ondan bir oğlu olur. Bu çocuk Buryat kavminin atasıdır. O yüzden<br />

kendisine boz boğa kurban edilir. Buga Moğolcada geyik demektir ve kutsal bir hayvandır.<br />

Tunguzlarda Boğa veya Buga adı verilen her şeye gücü yeten, tüm yaşamı kontrol eden, bilge bir Tanrı<br />

vardır. Aynı şekilde Tunguzlarla akraba bir kavim olan Evenklerde Buga cennet tanrısıdır. (Kaynak:<br />

Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ud: (Ud). Sığır demektir.<br />

� Boğa: (Boğ/Böğ/Bök). Boğa sözcüğünün Böğe (Böge) “Şaman” sözcüğüyle olan kökensel<br />

bağlantısı dikkat çekicidir. Moğolca Mohotor erkek geyik demektir.<br />

(Yansı: UD ANA)<br />

UGUR: Yol Cini.<br />

Eşdeğer: UHUR, UĞUR<br />

Yollarda gezen bir varlık. Görenlere talih ve baht getirir. Uğur kelimesi buradan türemiştir. (Kaynak:<br />

Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ugur: (Ug/Uğ). Uğramak sözcüğüyle bağlantılıdır. Uğunmak ise hastalanıp kendinden<br />

geçmek, bayılmak demektir. Uğru ise yol kesen haydut anlamındadır. Ugu baykuş anlamına<br />

gelir ki, olumsuz anlamlar yüklenen bir canlıdır.<br />

UKULAĞAN HAN: Su Tanrısı.<br />

Eşdeğer: UKULAN (UKULA, UKULO, UKUN) HAN<br />

Suyun temizliğini ve balıkları korur. Balıkları çoğaltır. Balık tutmadan önce kendisinden izin istenir ve<br />

balık avının uğurlu geçmesi dilenir. Suyu kirletenleri ve gölleri kurutanları cezalandırır. Kışın ırmağın<br />

buz tutmuş kısmı üzerinde ateş yakılmasını hoş karşılamaz ve böyle yapanlara kin besler. (Kaynak:<br />

Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Ukulağan: (Uk/Uğ). Moğolca Ukağah fiili yıkamak demektir, Uha ise Buryatçada su anlamına<br />

gelir. Ug/Uk ise Moğolca ve Türkçede bir şeyin kökeni, kaynağı demektir ve su da her şeyin<br />

kökeni olarak görülür.<br />

ULUĞ ANA: Yaratıcı Tanrıça.<br />

Eşdeğer: ULU (OLI, OLU, OLO, ULI) ENE<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!