Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 210<br />
kurban verilir. Özellikle başı toprağa gömülür. Bazı masallarda ise zayıf ve çelimsiz çocuklar ana<br />
babaları tarafından toprağa gömülürler, çocuk orada güçlenir ve üç gün sonra bir yiğit olarak çıkar.<br />
Aşık Veysel toprağı insan biçimli olarak ele alıp şöyle der.<br />
Karnın yardım kazmayınan bel ilen,<br />
Yüzün yırttım tırnağınan el ilen,<br />
Gine beni karşı karşıladı gül ilen,<br />
Benim sadık yarim kara topraktır.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Toprak: Her tür bitkinin yetiştiği ve üzerinde yaşanılan Yeryüzü katmanı. Yaşamın en önemli<br />
unsurlarından birisidir.<br />
(Yansı: TOPRAK ATA) (Karşıt: GÖK ANA)<br />
TOPRAK ATA: Toprak Tanrı.<br />
Eşdeğer: TOPRA (TOVURA, TOBURA, TOBURAH, TUPRAK, TUFRAK) EDEE<br />
Eşanlam: YER (CER) ATA<br />
Moğolca: 1. TUS ECEGE 2. GAZAR ECEGE<br />
Besleyici, barındırıcı ve yaşam vericidir. Göğün üçüncü katında oturur. Bazı Türk uluslarında Atayurt<br />
kavramı kullanılmaktadır. Toprağa tohumu eken erkektir. Ancak burada Türk Evren ve Dünya<br />
anlayışına göre eril olan varlığın Gök olduğu ve yağmurun da bir tür ilahi tohum olduğu anlaşılır. Fakat<br />
yine de Toprak Ana yanında hep geri planda kalan bir de Toprak Ata vardır. Gök de ise bunun tam<br />
tersidir ve Gök Ata öne çıkar. Gök Ana çoğu zaman geride kalır. Yer ise doğurgan olarak hasatı verir.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Toprak: (Top). Her tür bitkinin yetiştiği ve üzerinde yaşanılan Yeryüzü katmanı. Yaşamın en<br />
önemli unsurlarından birisidir. Topramak fiili katılaşmak anlamına gelir.<br />
(Yansı: TOPRAK ANA)<br />
(Karşıt: GÖK ATA)<br />
TOYBODIM: Yeraltı Nehri.<br />
Eşdeğer: TOYBADIM, TOYMADIM, DOYMADIM<br />
Açgözlülük ve Hırs Irmağıdır. İnsanın gözü doymazlığını simgeler. İnsanın dokuz hırsını simgeleyen<br />
dokuz yer altı nehrinin kavuşarak Toybodım Irmağı’na dönüştüğü yerde Erlik Han’ın Demir Sarayı<br />
vardır. Bu ırmak insanların gözyaşlarından oluşmuştur. Üzerinde at kılından yapılmış bir köprü vardır.<br />
Bu ırmağın içinde su ejderleri yaşar ve kaçmak isteyen ruhları tekrar yeraltına gönderir. (Kaynak: Türk<br />
Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Toybodım: (Toy/Doy). “Doymadım” demektir.<br />
TOYUN: Efendi.<br />
Eşdeğer: TOYON<br />
Sahip. Şaman anlamında kullanılır. Bazen de tanrıların sıfatı olarak geçer. Kadın şamanlar veya<br />
Tanrıçar için ise Hoton (Hatun) tabiri tercih edilir. Böylece Toyon/Toyun ve Hotun/Hatun bir ikili<br />
oluşturur. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Toyun: (Toy). Saygınlık ifade eder. Toy (kutsal şölen) ile aynı kökten gelir. Toy kelimesi<br />
Anadolu Türkçesinde Düğün şekline dönüşmüştür ki Toyun ile de benzerlik gösterir, geçmişte<br />
düğünleri şamanların yönetmesiyle bağlantılı olabilir.<br />
(Bakınız: BAHŞI, KAM)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language