18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 201<br />

79. Tad Han: Geyik Tanrısı. Rengeyiklerini korur.<br />

80. Dülen Han: Işık Tanrısı. Gökyüzü ışıklarını “aurora” ortaya çıkarır.<br />

81. Erin Han: Aşk Tanrısı. Erkeklerin gönlüne sevgi verir. Hanı Hatun ile birlikte anılır.<br />

82. Hanı Hatun: Aşk Tanrıçası. Kadınların gönlüne sevgi verir. Erin Han ile birlikte anılır.<br />

83. Gere Hatun: Ev Tanrıçası. Bilgelik sahibidir. Bazen Ülgen’in karısı olduğu söylenir.<br />

84. Habata Han: Işık Tanrısı. Habata Gerel (Aydınlık Habata) olarak anılır.<br />

85. Gurusa Han: Balıkçı Tanrısı. Karısının adı da aynıdır.<br />

86. Gurusa Hatun: Balıkçı Tanrıçası. Kocasının adı da aynıdır.<br />

87. Zala Han: Çocuk Tanrısı. Çocukları korumak için yeryüzüne iner.<br />

88. Elbite Han: Kıskançlık Tanrısı. Diğer Tanrıları kıskandığı söylenir.<br />

89. Kurkıl Han: Yaratıcı Tanrı. Yeryüzündeki canlıları yaratır.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Tanrı: (Dan/Tan). Şaşırmak, hayret etmek anlamları vardır. Sümerce kökenlidir. Sümercede<br />

Dingir veya Tingir olarak yer alır. Tanımak, tan gibi sözcüklerle bağlantılıdır. Eski Türkçe,<br />

Moğolca ve hatta Tunguz-Mançu dillerinde saymak, hesaplamak, bilmek, bilgi sahibi olmak<br />

anlamları içeren bir köktür. Moğolca Tenreh fiili güçlendirmek manası taşır.<br />

(Bakınız: BAR, OĞAN, KUDAY, TURA)<br />

TANRIDAĞI : Kutlu Dağ.<br />

Eşdeğer: TENGRİTAV, TANGARATAĞ veya TANRIDAĞLARI, TANGRITAVLAR<br />

Çok eski dönemlerden beri, kutsanarak, Tanrı tarafından yalnızca Türklere tahsis edildiğine inanılan<br />

ve halen kutlu kabul edilen sıradağların genel adı. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Tanrıdağı: Tanrı + Dağ<br />

TANRIÇA: İlahe.<br />

Çoktanrılı inançlarda Dişi Tanrı. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Tanrıça: (Dan/Tan). Şaşırmak, hayret etmek anlamları vardır. Sümerce kökenlidir. Sümercede<br />

Dingir veya Tingir olarak yer alır. Tanımak, tan gibi sözcüklerle bağlantılıdır. Eski Türkçe,<br />

Moğolca ve hatta Tunguz-Mançu dillerinde saymak, hesaplamak, bilmek, bilgi sahibi olmak<br />

anlamları içeren bir köktür.<br />

Açıklama: Türk dilinde -ça ve -çe eki ile dişil sözcükler üretilmesi pek yaygın değildir. Bu ek aslında<br />

küçültme eki olarak kullanılır. İl ve İlçe gibi… Türkçede asıl cinsiyet eki -an ve –en ekidir. Ve bu ek<br />

tamamen yansız olarak cinsiyeti tersine çevirir. Örneğin:<br />

- Bay ve Bayan: Efendi ve Hanımefendi<br />

- Kız ve Kızan: Kız Evlat ve Erkek Evlat<br />

- Çav ve Çavan: Eril Organ ve Dişil Organ<br />

- Ök ve Öken: Anne ve Baba<br />

Türkçede dişil sözcükler türetmek için kullanılan bir yol (çok sık olmasa da) –ım –im ekidir.<br />

- Han ve Hanım: Kral ve Kraliçe<br />

- Beğ ve Begüm: Ağa ve Hanımağa<br />

Yine de Tanrıça sözcüğünün türetiliş biçiminin aşağıdaki örneklere de uygun olduğu söylenebilir.<br />

- Kıral (Kral) ve Kıralça (Kraliçe): Melik ve Melike<br />

- Tigin ve Tiginçe: Prens ve Prenses<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!