18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Şaman. Din adamı. Türk-Moğol kültüründe daha çok kadın şamanlara verilen addır.<br />

- Ota: İlaç.<br />

- Otaçı/Otaman: Eczacı.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

S a y f a | 163<br />

� Otagan: (Ot/Od/Ud). Ota (ilaç), otamak (ilaçla tedavi etmek) gibi kelimelerle aynı kökten<br />

gelir. Utağan, Yatağan kelimeleri Dölyatağı demektir. Od/Ot (ateş), Utmak (kazanmak)<br />

sözcükleri ile ilgili olma ihtimali vardır. Otamak (Ota: Bitkisel İlaç) sözünden geldiği kadar Od<br />

yani yani ateş sözüyle de bağlantılıdır ki, ateş ile tedavi etmek demektir.<br />

OTAĞ : Hakan Çadırı.<br />

Eşdeğer: OTAK, OTU, OTUV, OTAV<br />

Moğolca: MACAN, MAJKAN, MAYHAN, MAYIKAN<br />

Büyük ve görkemli çadır. Çadırdan farkı, yuvarlak ve süslü olmasıdır. Osmanlı’da Padişah çadırlarına<br />

bu ad verilmiştir. Yeryüzü büyük bir otağa benzetilir. Yaşam Ağacı ise onun ortasındaki direktir. Türk<br />

kültüründe çadır önemli bir yere sahiptir. Kırgızlar Bozuy derler. Farklı renklerdeki çadırlar farklı<br />

anlamlara gelir. Ak Otağ, Kara Otağ, Kızıl Otağ, Sarı Otağ gibi… Oğuz Han ölüp de yerine oğlu Gün Han<br />

tahta çıkınca kendi Altın Otağ kurdurur. Kendi otağının sağ yanına altı, sol yanına da altı çadır<br />

kurdurur. Sağ tarafa 40 kulaçlık bir direk diktirip başına altın bir tavuk koydurur, dibine ak bir koyun<br />

bağlatır. Sol yanına da 40 kulaç bir direk diktirip onun üzerine de gümüş bir tavuk koydurur, dibine<br />

kara bir koyun bağlatır. Koyun güç simgesidir. Bu bağlamda Türk yurdu ve devleti üç boyutludur.<br />

Doğu-Batı (Sağ-Sol), Kuzey-Güney ve Gök-Yer.<br />

Akça Otağ: Kağan (Hakan) Çadırıdır. Korkut Ata öykülerinde Han’ların verdikleri şölenlerde,<br />

erkek çocuğu olanların oturduğu çadırdır.<br />

Gökçe Otağ: Kam Çadırıdır. Şamanlar, din adamları veya bilge Kocalar ayrı bir öneme sahip<br />

olup mavi renkli çadırda otururlar.<br />

Boz Otağ: Han Çadırıdır. Hanların seviyesi Hakana göre biraz daha düşük olduğu için Gökçe<br />

Otağ biraz daha düşük bir statüyü ifade eder. Ayrıca vezirlerin çadırı da boz renklidir.<br />

Kızıl Otağ: Yüksek rütbeli ve saygın konumlu Devlet görevlilerinin otağıdır. Han’ların verdikleri<br />

şölenlerde, kız çocuğu olanların oturduğu çadırdır.<br />

Sarı Otağ: Düşük rütbeli Devlet görevlilerinin otağıdır. Han’ların verdikleri şölenlerde, kız<br />

çocuğu olanların oturduğu çadırdır.<br />

Kara Otağ: Soylu olmayan, sıradan halkın içinden çıkan ama sonradan mevki edinen Han’ların<br />

otağıdır. Ayrıca Han’ların verdikleri şölenlerde, çocuğu olmayanların oturduğu çadırdır.<br />

Yeşil Otağ: Din adamlarının çadırıdır. İslam dininin etkisiyle ortaya çıkmış olması<br />

muhtemeldir.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Otağ: (Ot/Od/Ud). Od (Ateş) ile bağlantılıdır. İçinde ateş yakılan barınak demektir.<br />

OTAĞ İYESİ: Çadır Ruhu.<br />

Eşdeğer: OTAK ISI<br />

Eşanlam: 1. ÇADIR (ÇADIR, ŞATIR, ÇATIR, ÇEDİR), 2. ÇERGE 3. TİRME 4. ALAÇIK (ALASIK) İyeleri<br />

Moğolca: 1. MACAN (MAJKAN, MAYHAN, MAYIKAN) 2. ASAR (ASARI) Ezen<br />

Çadırın koruyucu ruhu. Her çadır için farklı bir İye vardır. Türk kültüründe otağ önemli bir yere<br />

sahiptir. Türk ve Moğol İmparatorlarının hiç kapatılmayan ve kırk öküz tarafından çekilen Otağlarının<br />

bulunduğu tarihsel kayıtlarda mevcuttur. Bu otağ yerleşik kültürdeki sarayın yerini tutmaktadır.<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!