18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 152<br />

� Merde: (Mer/Ber). Bilgelik ve deha anlamları içeren bir köktür. Mergen sözcüğü ile aynı<br />

kökten gelir.<br />

MERGEN HAN: Akıl Tanrısı.<br />

Eşdeğer: PERGEN (MEREGEN) HAN<br />

Herşeyi bilir. Aklı ve zekayı temsil eder. Göğün yedinci katında oturur. Bilgelik sahibidir. Herşeyi bildiği<br />

için her şeye gücü yeter. Oku ve yayı vardır. Bilgeliğiyle attığı ok hedefini şaşırmaz. İnsanlara bilgelik<br />

verir. Bilimi ve felsefeyi simgeler. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Mergen: (Ber/Per/Mer). Okçu, Nişancı, Kahraman demektir. Moğolcada bilge, deha demektir.<br />

Mançu dilinde de birebir aynı biçimde Mergen olarak yer alır.<br />

MILAHSIN HANIM: Hayvan Tanrıçası.<br />

Eşdeğer: MALAHSIN HANIM<br />

Ahır hayvanlarını korur. Türk ve Moğol kültüründe ahır hayvanları toplumsal yaşamın<br />

sürdürülmesindeki en önemli unsurdur. Ahır hayvanları büyükbaş ve küçükbaş olarak ikiye ayrılır.<br />

Buna göre de bu hayvanları güden kişilere farklı adlar verilir.<br />

- Güder: Çoban<br />

- Sığırtmaç: Sığır Çobanı<br />

- Tavartmaç: Koyun Çobanı<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Mılahsın: (Mal). Büyükbaş hayvan anlamı taşır. Arapça eşya, ürün anlamına gelen Mal ile<br />

hiçbir ilgisi yoktur.<br />

MISTAN: Cadı.<br />

Eşdeğer: MASTAN, MUSTAN, MİSTEN<br />

Çirkin suratlı yaşlı bir kadındır. İnasanların kanını emer veya kaçırıp yer. Mastan (Mıstan) Kempir adlı<br />

bir dev anasından bahsedilir, dev cadı olarak analamak mümkündür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />

<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Mıstan: (Mas/Bas). Basmak, bastırmak fiili ile bağlantılı olması muhtemeldir.<br />

(Bakınız, Benzer: PİSTEN)<br />

MİTE: Bit Cadısı.<br />

Eşdeğer: BİTE, PİTE<br />

Üstü başı pislik içindedir. İhtiyar bir kadın kılığındadır. Bazen 12-13 yaşlarında bir çocuğa dönüşüverir.<br />

İnsanların arasında dolaşarak genç ve saf kızları kandırıp evine götürür ve onlara başındaki bitleri ve<br />

pireleri temizletir. İnsan ayağı değmemiş ormanlarda ve dağlarda yaşar. Kızların dizkapaklarından<br />

kanlarını emer ve birkaç gün sonra öldüklerinde onları yer. Etrafına uyuz hastalığı ile bit ve pire saçar.<br />

İnsanlar tarafından kandırılarak bilmediği yerlere gitmemeyi vurgulayan bir karakterdir. (Kaynak: Türk<br />

Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Mite: (Bit). Bitmek, yokolmak anlamlarını da içerir. Bit sözcüğünden türemiştir, bitli demek<br />

olabilir.<br />

MORDOK HAN: Bereket Tanrısı.<br />

Eşdeğer: MORDO HAN<br />

Teleğütlerin Tanrılarından birisidir. Fakirlere yardım eder, kötüleri cezalandırır.<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!