18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

� Kuz: (Kuz). Soğuk, kuytu, karanlık demektir. Kuzey kelimesiyle aynı kökten gelir.<br />

KUZAR HAN: Söylencesel Hakan.<br />

Eşdeğer: KOZAR (HAZAR) HAN<br />

Hazar boyunun kurucusu ve Azerilerin atası. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Kuzar: (Kuz). Soğukluk, kuytuluk anlamlarını içerir.<br />

S a y f a | 146<br />

KÜBEY HANIM: Doğum Tanrıçası.<br />

Eşdeğer: KUBAY HANIM<br />

Doğum yapan kadınları korur. Dişiliğin simgeselleştiği tanrıçadır. Süt gölünden yanındaki tulumlarla<br />

getirdiği sütü doğacak çocuğun ağzına damlatır. Böylece daha fazla süt isteyen çocuk dışarıya çıkmak<br />

ister. Çocuğa ruh verir. Yaşam ağacı Uluğ Kayın’ın içinde yaşar. Bu ağacın kökünden Bengisu (Yaşam<br />

Suyu)akar. Yarı beline kadar çıplaktır. Ayakları ve bacakları ağaç kökünü andırır. Göğsünden sağaltıcı<br />

özelliği olan bir süt verir. Orta yaşlı bir görünümü vardır. Bedeni şişman değildir. Ciddi bakışlıdır. Uzun<br />

saçları vardır. Çocukların ve kadınların koruyucusudur. Yaşam Ağacı ve Kübey ışık saçarlar. Hamile<br />

kadın doğum yaparken gökten inip onun yanında durur. Fakat kadın onu göremez. Kadının ağrılarını<br />

hafifletir. Çocuk doğduktan üç gün sonra gider. Yeryüzünde saf ve temiz olan şeyleri korur. Temizlik<br />

Tanrıçası olarak da görülür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Kübey: (Küb/Küp). Aynı kökten geldiği küpeyi (kadın süsü) çağrıştırır, küp (büyük çömlek) ise<br />

şişkinlik anlamı bildirir ki, topraktan olması itibariyle de bir çeşit ana rahmini simgeler. Türkçe,<br />

Moğolca ve Tunguzcada Küb/Kub/Kuv/Küv kökü şişkin, kabarık olayı belirtir. Temizlik<br />

anlamını içerir. Kubaşmak, yardımlaşmak anlamına gelir. Türkçede Küb kökü (Tatarcada Küye)<br />

ve Tunguzcada vurmak anlamı içerir ki, doğacak çocuğun tekmeleriyle alakalı olabilir.<br />

Kırgızcada Kübü, Türkmencede Göbe yine vurmayı belirtir. Eski Türkçe Kuva/Kuba, Moğolca<br />

Gova/Guva sözcükleri güzellik ve aydınlık manası da taşır. Eski Altay, Moğol ve Tunguz<br />

dillerinde Kü/Küb/Hü/Hüb/Hüv kökü bilgelik ve ün gibi manaları da barındırır.<br />

KÜĞ: Şiir.<br />

Eşdeğer: KÖĞ, KÖY<br />

Uyaklı ve dizi halindeki cümlelerden oluşan söz ve ifadeler. Halk ozanları tarafından ezgiyle söylenen<br />

Koşuk/Goşuğ (Halk Şiiri) adı verilen biçimi ile Koşma adı verilen türü yaygındır. Goşa (Mani), Tuyuğ<br />

(Rubai), Tapuğ (İlahi)… Köğük ise mısra demektir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Küğ (Kök/Kük/Küğ). Asıl olmayı ifade eder. Sözün aslıdır.<br />

KÜLDÜRGİŞ: Güldürü Cini.<br />

Eşdeğer: KULTARKAÇ<br />

Ormanlar ve çöllerde yaşarlar. Çok büyük göğüsleri olan kızlardır. İnsanları yakalayınca onları<br />

güldürecek davranışlar sergilerler. İnsanların yollarını kesip gıdıklarlar. (Kaynak: Türk Söylence<br />

Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Küldürgiş: (Kül/Gül). Gülmek ve güldürmek anlamı taşır.<br />

KÜRMEZ HAN: Ruhlar Tanrısı.<br />

Eşdeğer: KÜRMEN HAN, KÖRMÖZ HAN<br />

Yeraltındaki ruhların (Körmöslerin) önderidir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!