18.01.2013 Views

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 145<br />

KUYAŞ ANA: Güneş Tanrıça.<br />

Eşdeğer: KOYAŞ ENE<br />

Eşanlam: 1. GÜN (KÜN) ANA 2. GÜNEŞ (KÜNEŞ) ANA, 3. YAŞIK ANA, 4. HEVEL ANA<br />

Moğolca: NAR (NARA) ECE<br />

Göğün yedinci katında oturur. Türklerle de bağlantılı bazı ön Asya kültürlerinde dişil olarak<br />

algılanmıştır. Günümüzde kızlara Güneş adının verilmesinin nedenlerinden birisi de budur. Türklerde<br />

güneş sıcağın ay ise soğuğun sembolüdür. Ural Batır (Ural Han) söylencesinde Gök Tanrısı Samrav’ın<br />

iki karısı vardır birisinin adı Kuyaş Ana’dır. (Diğeri de Ay Ana’dır.) (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />

<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Kuyaş: (Gün). Güneş demektir.<br />

� Gün: (Gün/Kün). Gündüz. Ayrıca Güneş demektir.<br />

(Yansı: KUYAŞ ATA)<br />

KUYAŞ ATA: Güneş Tanrı.<br />

Eşdeğer: KOYAŞ EDE<br />

Eşanlam: 1. GÜN (KÜN) ATA 2. GÜNEŞ (KÜNEŞ) ATA, 3. YAŞIK ATA, 4. HEVEL ATA<br />

Moğolca: NAR (NARA) ECEGE<br />

Yeryüzüne gönderdiği yaşam enerjisi nedeniyle Türk kültüründe Güneş’e saygı duyulur ve Yaşam<br />

verici bir unsur olarak kabul edilir. Güneş’in doğduğu yön saygıyı hak eder. Avrupa ve Batı medeniyeti<br />

“Eks Oriente Luks” (“Işık Doğudan Yükselir” yani uygarlığın kökeni doğudadır,) diyerek aynı anlayışı<br />

farklı bir biçimde vurgulamışlardır. Anadolu sözcüğü Güneş’in doğduğu yer demektir eski Yunan<br />

dilinde. Türkler doğan Güneşi üç veya dokuz kez selamlarlar. Hakanın çadırın kapısı doğuya bakar.<br />

Evlerin kapıları hep doğuya açılır. Moğolca söyleyişi Macarların Güneş Tanrısı Napkiraly’yi<br />

anımsatmaktadır. Tüm kültürlerde güneş dünyaya gönderdiği ışıklar, yani yaşam enerjisi nedeniyle<br />

saygı duyulmuştur. Verdiği ısı onun gücü olarak görülmüştür. Bu nedenle de neredeyse tüm<br />

uygarlıklarda ve tüm topluluklarda eril olarak algılanarak Baş Tanrı konumuna getirilmiştir. Gün Han<br />

ile karıştırılmamalıdır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Kuyaş: (Gün). Güneş demektir.<br />

� Gün: (Gün/Kün). Gündüz. Ayrıca Güneş demektir.<br />

(Yansı: KUYAŞ ANA)<br />

(Karıştırılan: GÜN HAN)<br />

KUYU İYESİ: Kuyu Ruhu.<br />

Eşdeğer: GUYU (KOYO, KUDUK, KUDIK, KOYI, GUYI) ISI<br />

Kuyunun koruyucu ruhu. Her kuyu için farklı bir İye vardır. Kuyular başka alemlere açılan kapılar<br />

olarak kabul edilir. Gizemli yerlerdir. Su çıkartıldığı için de saygı duyulur. Bazı masallarda Altın<br />

Kuyu’dan bahsedilir. Masallarda kuyuların derinliği 40 kulaç olarak söylenir. (Kaynak: Türk Söylence<br />

Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

� Kuyu: (Kuy). İçinden su çıkartılan doğal veya yapay, derin çukur.<br />

(Bakınız: İYE)<br />

KUZ HAN: Söylencesel Hakan.<br />

Eşdeğer: KÜZ (GUZ) HAN<br />

Kuzdağ’da yaşayan bir hakan. Yaşadığı dağa varmak isteyenler soğuktan ve rüzgardan dolayı<br />

ulaşamazlar. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />

D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!