TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt

S a y f a | 136
KORIK HAN: Dağ Tanrısı.
Sümerlerde Kur, dağ demektir. Saygıdeğer yaşlılara da Korık denir. Günümüzde halk dilinde “Korum”,
sarp yer anlamında kullanılır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Korık: (Kor/Gor). Ateş Parçası demektir. Korumak, korkutmak, koramak (yanmak) gibi
anlamları vardır.
KORBOLKO: Ateş Kuşu.
Ateşi insanlara getiren söylencesel kuş. Tanrı Ülgen tarafından gönderilmiştir. Bazen ateşi, bazen de
ateşi yakmaya yarayacak olan çakmaktaşlarını getirdiği söylenir. Bu taşların biri ak, diğeri karadır.
Birbirine sürtünce kıvılcım çakar. Bazı masallarda ak ve kara iki saç telini birbirine sürtünce de
kıvılcımlar çaktığı söylenir. Kimi söylencelerde ise Tanrı Ülgen bu kuşun kılığına girerek kendisi
getrirmiştir bu taşları. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Korbolko: Kor “Ateş” + Bol “Bulmak”, Ateşi bulan demektir.
KORKUT ATA: Söylencesel Ozan.
Dede Korkut olarak da bilinir. Ozanların atasıdır. Sıra dışı özellikleri vardır. Kopuz çalar, öyküler
anlatır. Çok uzun yıllar yaşamıştır. Kopuzun bulucusu odur. İslamiyetle birlikte bir evliya olarak kabul
görmüştür fakat İslam öncesi dönemlerde çok geriye giden bir karakterdir. Allah(c.c)’ın izniyle
gelecekten haber verir. Kor’dan çıkmış bir kadının oğludur. Kuşların dilini bilir. Pek çok söylence de
onun adına rastlanır. Şamanlığı, şeyhliği, ozanlığı, bahşılığı, evliyalığı, erenliği hepsi birbirine bağlıdır
ve her kültürde bunlardan en az birkaçına sahip olarak tanımlanır. Çok uzun yıllar yaşadığı anlatılır.
Kendisinden bahsedilirken “Ölü dersem ölü değil, diri dersem diri değil” sözleriyle bahsedilir
kendisinden. Bilgedir ve hikmet sahibidir. Kendi ölümünü uykuda haber almıştır. Evrensel düzenin
başlayıp bittiği yer olan dünyanın merkezinde suların üzerinde huzur bulur. Ölümden kaçarak
dünyanın dört bir yanını dolaşır ancak yine de en sonunda bunun mümkün olmadığını anlar. Bir
anlamda Sümerlerden beri var olan Gılgamışın ölümsüzlük arayışının bir uzantısıdır bu yolculuklar.
Tüm hayvanların ve özellikle de kuşların dilini bilir. Ayrıca kendisinin “Tuman” adını verdiği bir yiğit de
tüm kuşların dilini bilir. Korkuta Ata’nın insanlara ad vermesi, Yaratılış çağlarının önce nesnelerin
adlarının oluşmaya başlamasıyla yakından ilgisi vardır. Dede Korkut kitabında 12 öykü yer alır bunlar
tarih boyunca dilden dile, aktarılan bir sözlü gelenek ürünüdür, 16. Yüzyılda yazıya geçirilmişlerdir. Bir
kısmının sonunda Korkut Ata şöyle seslenir:
Hani dediğim erenler,
Dünya benimdir diyenler,
Ecel aldı yer gizledi,
Fani Dünya kime kaldı,
Gelimli gidimli Dünya,
Son ucu ölümlü Dünya.
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Korkut: (Kor/Gor). Çok büyük, ulu, heybetli, korku veren demektir. Ayrıca korkutucu düş
anlamında da kullanılır. Kelime kökünde kor, korumak, korkutmak, koramak (yanmak) gibi
anlamları vardır.
KOROĞLU: Söylencesel Kahraman.
Eşdeğer: KÖROĞLU, GOROĞLU
D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ