Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 127<br />
Şaman kaçan ruhları geri getirmesi için Keleni’yi gönderir. Ama o her zaman şamanı dinlemez. Bir<br />
söylentiye göre göklerden yere inen bulutlar ile insanoğlunun birleşmesinden türemişlerdir. Sembolü<br />
hilaldir. Görünüşleri gülünç ve peltek dillidirler. Kekemelik yaparlar. Çok kıskançtırlar. Her iki ayağı da<br />
topaldır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Keleni: (Kel/Gel).Dayanıklılık, büyüme gibi anlamlar ifade eder. Moğolca Helhe/Kelkiye<br />
sözcüğü iletişim kurmak demektir.<br />
(Eşanlam: KELTEGEY)<br />
KELEY: Yarı Tanrı.<br />
Ülgen’in kızlarından biriyle yerden doğan bir şamanın evliliğinden doğan bir kişidir. Peltek dillidir.<br />
Keloğlan adlı masal kişiliğinin oluşmasında rol oynayan arkaik tiplerdendir. Moğollar ve Avarlar ilk<br />
atalarının kel olduğunu söylerler. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Keley: (Kel). Saçsızlık ifade eder. Dayanıklı olmak anlamı da kökün içinde gizlidir. Moğolca<br />
Helhe/Kelkiye sözcüğü iletişim kurmak demektir.<br />
(Bakınız: KELOĞLAN, TAZŞA, KELÇE)<br />
KELTEGEY: Şaman Ruhu.<br />
Şamanın yanında bulunan ruhtur. Keleni de denir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Keltegey: (Kel/Gel).Dayanıklılık, büyüme, olgunluk gibi anlamlar ifade eder.<br />
(Eşanlam: KELENİ)<br />
KEMPİR: Dev.<br />
Azman, çok büyük yaratık. Mastan (Mıstan, Bıstan) Kempir adlı bir dev insanın topuklarından kanını<br />
emer ve yer altına götürüp tutsak eder sonra da acıkınca yer. Bazen ağzından alevler saçar. Zulman<br />
Kempir adlı dişi bir dev de sık sık masallarda anılır. Yalmavuz Kempir ise dev kavramının farklı bir<br />
adıdır. Kazaklarda yaşlı çirkin bir kocakarı şeklindedir. Kazaklar Gökkuşağına Kempirkoşak adı verirler.<br />
Kambar Han ile de bağlantılı olma ihtimali vardır. Gökkuşağına bazen Kempirkuşak bazen de<br />
Kambarkuşak adı verilir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Kempir: (Kem/Gem). Kemirmek fiili ile aynı kökten gelir. Ayrıca eski Altaycada Keme kökü<br />
ateşle bağlantılıdır. Örneğin Kemeke/Kemege soba anlamına gelir.<br />
(Bakınız: MANGUS)<br />
KENÇLİYÜ: Yağma Merasimi.<br />
Eşdeğer: KENÇLÜYÜ<br />
Yağma veya Talan olarak da bilinir. (Her iki sözcük de Türkçeden Farsçaya geçmiştir. Kimilerine göre<br />
ise tam tersine Farsçadan Türkçeye geçmiştir.) Bir yöredeki zengin kişinin veya ağanın mallarını kendi<br />
isteğiyle talan ettirmesi anlamına gelir. Bu durum onun şanını ve şerefini yüceltir. Bu uygulama onları<br />
yoksul bırakmaz, aksine daha etkili bir konuma yükseltirdi. Önceleri tüm malını mülkünü yağma<br />
ettirme geleneği varken, sonraları biraz daha hafifletilmiştir. Sonraki devirlerde tüm varlığını<br />
dağıtmak yerine; dağ gibi et, tepe gibi ekmek yığdırırlar, göl gibi kımız döktürürlerdi. İnsanlar da bu 90<br />
atla 900 sığırın ve 9000 koyunun eti ile 90 havuz kımızı yağma eder, eğlenir yer içerlerdi. Pek çok ilkel<br />
kültürde benzer biçimlerde “Potlaç” adıyla bilinen ve var olan bir uygulamadır. Ayrıca Türklerde Toy<br />
“Şenlik”, Toylamak “Şenlik Yapmak”, Şölen (Şülen) “Karnaval” gibi eğlenceler içerisinde yer alan<br />
yağma ve talan kavramları yoksullarla paylaşıma gidilmesinin ve toplumsal sorumluluğun<br />
simgeselleştirilmiş uygulamalarıdır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language