You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 12<br />
� Adsız: (Ad/At). Adı olmayan demektir. Aynı zamanda at sözcüğüyle de bağlantılır ve bu<br />
bağlamda atsız olmak adsız olmakla eşdeğer tutuluyor olabilir.<br />
(Bakınız: AD)<br />
AĞAÇ ANA: Ağaç Tanrıça.<br />
Eşdeğer: AĞAŞ (AĞAS, YAĞAÇ, YIĞAÇ, CIĞAÇ, EVES) ENE<br />
Eşanlam: MAS ANA<br />
Moğolca: MOD (MODON, MODUN) ECE<br />
Yerle göğü birbirine bağlayan yaşam ağacı Ulu Kayın’ı (Bay Terek’i) korur. Bazı Türk boyları ağaçtan<br />
türediklerine inanırlar. Örneğin bir boyun adı olan Kıpçak kelimesi, “Ağaç Kovuğu” demektir. Kıpçak’ı<br />
annesi, bir adanın ortasında bulunan ağacın kovuğunda doğurmuştur. Kıpçaklar da onun soyundan<br />
türemişlerdir. Aslında ağaç kovuğunun içerisinde yer alan kadın motifinin sonraki çağlarda, söylenceyi<br />
daha gerçekçi bir hale getirmek için oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Daha eski dönemlerde doğrudan<br />
ağaçtan doğma şeklinde bir anlayışın varolduğu rahatlıkla söylenebilir ve buradaki ağaç da aslında<br />
sıradan bir ağaç olmayıp, Ulu Kayın’dır. Çünkü o, tüm yaşamı ve doğurganlığı simgelemektedir. Bir<br />
benzetim yapıldığında Oğuz Han’ın ilk eşinin de Ağaç Ana kavramıyla bağlantılı olduğu görülebilir.<br />
Oğuz Han’ın bulduğu bu kız da bir ağacın ortasında oturmaktadır. Ve daha sonra doğurduğu üç<br />
oğlundan türeyen Üçoklar adı verilen Türk boylarının anası olarak kabul edilir. Ağaç, soyluluğu da<br />
ifade eder. Türk kültüründe büyük ve kovuğu olan ağaçlara saygı duyulur, hatta bu tür ağaçlardan<br />
korkulur, içinde Al Anasının (veya Ağaç Ananın) yaşadığına inanılır. Ağaç Ana’yı belirgin bir biçimde<br />
Ağaç Ata’dan ayıran en önemli özellik, içinde yaşayan dişi bir varlığın veya kadının bulunması ve onun<br />
da doğurgan olmasıdır. Türklerde dikkat çeken ve önem verilen bazı ağaçlar şunlardır:<br />
- Yangak/Cangak: Ceviz Ağacı.<br />
- Kos/Goz/Hoz: Ceviz Ağacı.<br />
- Palıt/Pelit: Meşe Ağacı.<br />
- Emen/İmen: Meşe Ağacı.<br />
- Siye/Şiye/Çiye: Vişne Ağacı.<br />
- Alça/Elçe: Vişne Ağacı.<br />
- Tal/Tel: Söğüt Ağacı.<br />
- Kavlağan/Kavlagan: Çınar Ağacı.<br />
- Çöke/Cüke/Yüke: Ihlamur Ağacı.<br />
- Arça/Arca: Çam Ağacı.<br />
- Karagay/Karakay: Çam Ağacı.<br />
- Terek/Tirek: Kavak Ağacı.<br />
- Buk/Bük: Kayın Ağacı.<br />
- Örük/Örik: Kaysı Ağacı.<br />
- Çördük/Çörtük: Armut Ağacı.<br />
- Koçaç/Koşaş: Armut Ağacı.<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Ağaç: (Ağ/Ak). Değişik türleri bulunan odunsu bitki. Ağmak (yukarı çıkmak) fiiliyle<br />
bağlantılıdır. Uzamak anlamı taşır. Bu bağlamda göğe doğru olmayı belirtir. Ağacın kutluluğu<br />
belik de göğe doğru yükseliyor olmasından kaynaklanır.<br />
(Yansı: AĞAÇ ATA)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language