You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 111<br />
yakıcılığıyla da yakından ilgilidir. Amramak / Emremek / İmremek (Aşık Olmak) ve Amra / Emre / İmre<br />
(Aşık) sözcükleri de bu konuyla bağlantılı olarak değerlendirilebilir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />
<strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� İmre: (Am(Em/İm). Ateş ve Aşk anlamları taşır. Ayrıca damga, hafıza gibi içeriklere de sahiptir.<br />
İm Moğolca ve Türkçede işaret, belirti demektir.<br />
(Bakınız: KOR)<br />
İN İYESİ: Mağara Ruhu.<br />
Eşdeğer: İN (HİN) ISI<br />
Eşanlam: ÜNKÜR (ÖNGÜR, ÜNGİR) İYESİ<br />
Moğolca: HONGIL EZEN<br />
Mağaranın koruyucu ruhu. Her mağara için farklı bir İye vardır. Türklerde mağaralar farklı alemleri ve<br />
gizli diyarları birbirine bağlayan geçitlerdir. Yer altı dünyasını yeryüzüne bağlayan kapılardır. Hun<br />
Devleti’nde kutsal sayılan ve büyük şamanlar ile devlet adamlarının ziyaret ettiği bir “Ata İni<br />
(Mağarası)” vardır. Burası kutlu bir yerdir, senenin belli günlerinde ziyaret edilir ve saygı gösterilir. Bir<br />
çeşit mabeddir. Göktürklerde ve başka Türk boylarında da yine aynı şekilde kurbanlar sunulan ata<br />
mağaraları vardır. Kurttan türeme efsaneleri çoğu zaman bir mağarada gerçekleşir. Şamanlar<br />
yeraltına giderlerken Dünyanın Bacası denilen bir kapıdan geçip yeraltındaki mağaralardan oluşan<br />
tünellerde yolculuk yaparlar. Türklerin Aşına adı verilen kurt ataları böyle bir mağarada kurttan<br />
doğmuştur. Yer altı dünyasının bir parçasıdırlar. Tapınakların çoğu mağaralardadır ve ata ruhları<br />
buralarda gezip dolanır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� İn: (İn). Mağara demektir. İnilen yer anlamına gelir. (Bakınız: İYE)<br />
İNEHSİT HANIM: Doğum Tanrıçası.<br />
Eşdeğer: İYEHSİT HANIM<br />
Güçlü gülüşleriyle doğum yapan kadına hatta doğuran ev ve ahır hayvanlarına yardım eder. Gülüş<br />
Türk kültüründe farklı bir öneme sahiptir. Bolluk, tokgözlülük gibi anlamları vardır. O yüzden bir<br />
şaman doğarken gülerek hayata başlar. Türk Sinemasındaki “Gülen Adam” filminde bu doğum motifi<br />
sanki geçmiş çağlardan gelen ortak bir bilinçaltının ürünü olarak çağdaş dönemde yeniden ortaya<br />
çıkar. Bir kadının yapılan bir törenle kriz halinde güldürülmesi onun kısırlıktan kurtulacağı anlamına<br />
gelir. Kahkaha cinselliği çağrıştırır. Gülüş bazen ölüyü bile diriltir masallarda. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� İnehsit: (İye/İne/Ene). Anne ve sahiplik anlamları içerir. Türklerde bazı boylarda kutsal olarak<br />
kabul edilen İnek kelimesi ile aynı kökten türemiştir. Moğolcada İneh sözcüğü gülmek<br />
demektir ve Tunguz dillerinin tamamında da yine gülme anlamı içerir. Gülmek sihirli bir olgu<br />
olup bereket getirdiğine inanılır, İyehsit’in gülerek doğum yapan kadınlara yardımcı olduğu<br />
söylenir. İye sözcüğü ile de alakalıdır. İyi ve İyilik sözcükleriyle de aynı kökten gelmektedir.<br />
İRLE HAN: Ölüler Tanrısı.<br />
Yeraltında yaşar. Yeraltındaki evi kırk köşelidir. Evinin önündeki dokuz çam ağacına dokuz oğlu atlarını<br />
bağlar. Bazen Erlik Han ile aynı Tanrı olarak düşünülür. Kendisine konur renkli bir atla konur renkli bir<br />
inek kurban edilir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� İrle: (İr/Er). Güç, kuvvet anlamlarını barındırır. Yer, yer altı demektir. Moğolcada İr bıçak<br />
anlamına gelir ve bağlantılı olabilir.<br />
(Bakınız: ERLİK HAN)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language