Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 108<br />
Irmağın koruyucu ruhu. Her ırmak için farklı bir İye vardır. Türklerde bazı ırmaklara özel önem verilir<br />
ve saygı duyulur. Özellikle Ötüken bölgesindeki ırmaklar On Irmak, Otuz Irmak gibi tabirlerle<br />
sınıflandırılır. Kutsal ırmaklar kaynaklarını genellikle Uçmağ’dan (Cennetten) veya Yaşam Ağacı’nın<br />
kökünden alırlar. Türklerde iki ırmağın kesiştiği yerler özel öneme sahiptir. Buralarda bulunan adalar<br />
ise kutlu sayılır. Bu birleşme soyun iki kolunu Ana ve Atayı temsil eder. Örneğin Kıtan’ların ak ata<br />
binmiş ataları ile boz öküze binmiş anaları iki ırmağı izleyerek böyle bir yerde rastlaşmış ve<br />
evlenmişlerdir. Onlardan da sekiz boy türemiştir. Bu nedenle Bahar ve Güz mevsimlerinde ak bir<br />
aygırla boz bir inek kurban ederlermiş. Öteki dünyada “Doymadım (Toybadım) Irmağı” adı verilen bir<br />
akarsu vardır. Ölümü ve öteki dünyanın nimetlerinin sürekliliğini simgeler. Irmaklara farklı anlamlar<br />
yüklemek Türk kültürünün vazgeçilmez özelliklerinden birisidir. Örneğin Necip Fazıl Kısakürek’in<br />
Sakarya Türküsü adlı şiirinde, siyasi içerik de dahil olmak üzere pek çok anlam yükler ve Sakarya<br />
Irmağı’na bir insan gibi hitap ederek, şöyle diye seslenir.<br />
Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya;<br />
Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya!<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Irmak: (Ir/Yır). Nehir demektir. Şırıldamak, çağıldamak, ezgi, şarkı söylemek anlamlarını taşır.<br />
(Bakınız: İYE)<br />
IŞANÇ: Din.<br />
İnanç. Din, genellikle doğaüstü, kutsal ve ahlaki öğeler taşıyan, çeşitli ayin, uygulama, değer ve<br />
kurumlara sahip inançlar ve ibadetler bütünü. Moğolca kökenli Ünenç ve Türkçe Inanç sözcükleri ile<br />
de karşılanmaktır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Işanç: (Iş). Işık ve aydınlık sözcükleriyle bağlantılıdır.<br />
ITOGA HANIM: Tarla Tanrıçası.<br />
Eşdeğer: İTÖGE HANIM<br />
Tarlaları ve ekenekleri korur. Etügen ile aynı Tanrıça olduğunu ileri süren görüşler vardır. (Kaynak:<br />
Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Itoga: (It/Id). Idık, İdi isimleriyle bağlantılıdır. Moğolcada İtge/İtege, Tuva dilinde İdeg<br />
sözcükleri umut demektir.<br />
(Bakınız: ETÜGEN HANIM)<br />
IZIH HAN: Hayvan Tanrısı.<br />
Eşdeğer: ITIH HAN<br />
Hayvanları ve özellikle atları, Idık olarak doğaya salınan azat kurbanları koruyan Tanrıdır. Dağların<br />
zirvesinde yaşar. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Izıh: (Iz/Id). Idık sözünden gelir. Salmak, serbest bırakmak anlamları vardır. Kutsallık ve<br />
Tanrısallık kavramlarını da bünyesinde barındırır.<br />
(Bakınız: IDIK)<br />
“I” Harfi İçin Aşağıdaki Sayfanın Başına Geçiniz…<br />
LÜTFEN, BU ESERİN İÇİNDEKİ BİLGİLERİ BAŞKA<br />
YAPITLARDA YENİDEN İŞLEYİN.<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language