Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S a y f a | 104<br />
Önemli Tarihsel Hanım Kişiler: Süyünbike Hanım, Emese Hanım, Türkan Hanım, Çeçek<br />
Hanım, Tomrus Hanım, Ipar Hanım, Mama Hanım, Börte Hanım, Kösem Hanım,<br />
� Hanım: (Han/Kan). Soy ve soyluluk anlamları içerir. Han sözcüğünden Hanım’ın türetilişine<br />
benzer bir durum da Beg/Beğ (Bey)’den Begüm sözcüğünün oluşumudur. Begüm; Bey’in dişil<br />
halidir ve hanımağa, kadın yönetici, prenses gibi anlamlar içerir.<br />
(Yansı: HAN)<br />
HIZIR: Hızır Peygamber.<br />
Eşdeğer: HIDIR, KIDIR<br />
Zor anlarında insanların yardımına koşan, başkalarının kılığına bürünebilen, olağanüstü özellikleri olan<br />
bir peygamber. Ölümsüzlüğü aradığı söylenir. Dua ettiğinde veya verdiği bir elma yenildiğinde kısır<br />
kadınların çocuğu olur. Bilgelik ve hikmet sahibidir. İnsanlara yardımcı olan kutlu bir kişidir. Başı<br />
sıkışan iyi insanların yardımına koşar. Kuran-ı Kerim’de adı doğrudan geçmez. Peygamber olduğu da<br />
belirtilmez fakat bu yönde işaretler vardır. Sümer kökenli bir kişi olduğu da iddia edilir. Sümerlerden<br />
beri var olduğu öne sürülmektedir. Sümerlerdeki “Hasısatra” ile aynı kişi olduğu düşünülebilir.<br />
Ölümsüzlük suyunu içtiği için ölüp yeniden dirilebilir. Elbiseleri yeşildir. Bu anlamda doğayı simgeler.<br />
Hızır Ata da denir. Havada dolaşır, su üstünde yürür. Kılıktan kılığa girebilir. Doğadaki varlıklara söz<br />
geçirebilir. İnsanlara göründüğünde kendini tanıtmadığı müddetçe kimse onun gerçek kimliğini<br />
bilemez. İnsanları sınavdan geçirir, bazen bir derviş, bazen bir yoksul kılığına bürünür. Aç olduğunu<br />
söyler, iyilikle karşılık verenleri ödüllendirir, tam tersine kendini kovup açlığını gidermeyenleri<br />
cezalandırır. Savaşlarda kurt kılığına girip öndere veya komutana görünür. Yaraları iyileştiren ilaçlar<br />
yapar veya içeriklerini tarif eder. Bazen kör olarak tarif edilir ama göze ihtiyacı yoktur, çünkü o kalp<br />
gözüyle her şeyi görür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Hızır: Arapça kökenlidir. Hadra “Yeşil” kelimesiyle ilgilidir. Bir başka görüşe göre ise Sümerce<br />
kökenli bir isimdir.<br />
HORTLAK: Zombi.<br />
Eşdeğer: HORTAN, HORTDAN<br />
Yaşayan Ölü. Mezardan çıkan ölü. Cansız olduğu halde hareket edebilen varlık. Ölümü zor olan kişinin<br />
hortlamasının daha yaygın olduğu düşünülür. Çünkü gözü dünyada kalmıştır. Mezardan çıkma<br />
olgusunu, ölmeden (öldüğü sanılarak) gömülme ile açıklamaya çalışmak yeterli değildir. İnsanlık<br />
tarihinde bu tip vakalara rastlanmış olsa da, hortan motifi farklı kültürel algılarla bağlantılıdır. Örneğin<br />
Avrupada öldüğü sanılarak gömüleceği korkusunu taşıyan döneminde tanınmış kişilerin buna engel<br />
olmak için aldıkları önlemleri içeren vasiyetler dahi vardır. Hortan öykülerinden ölmüş olan kişinin<br />
artık bu dünyaya ait olmadığı, bunun kabullenilmesi gerektiği sonucu dahi çıkarılabilir. Fakat aslında<br />
bu motif, insanın ölüme ve onu en iyi sembolize eden mezarlara yönelik olan korkularının bir<br />
dışavurumudur. Pek çok toplumda mezardan çıkma veya yaşayan ölü anlayışına dayanan varlıklar<br />
mevcuttur. Hatta bir dönem popüler kültürün en çok ilgi duyduğu figürlerden birisi haline gelerek<br />
korku filmlerine konu olmuşlardır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, <strong>Deniz</strong> <strong>Karakurt</strong>)<br />
� Hortlak: (Hort). Mezardan çıkmak anlamı taşır. Kelime kökünde bir yerden fırlamak, dışarı<br />
çıkmak, yediden doğmak gibi anlamlar vardır.<br />
(Bakınız: HORTLAMAK)<br />
(Bakınız, Benzer: ÖREK)<br />
D e n i z K A R A K U R T <strong>TÜRK</strong> <strong>SÖYLENCE</strong> <strong>SÖZLÜĞÜ</strong>
Change language